Αναβίωσαν το έθιμο του Κλήδονα στο Κουτσοπόδι (βίντεο)

ΑΡΓΟΛΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ | 23.6.15 | ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Το έθιμο του Κλήδωνα αναβίωσαν στο Κουτσοπόδι του Δήμου Άργους – Μυκηνών την Τρίτη 23 Ιουνίου 2015.

 Η εκδήλωση έγινε σε συνεργασία του Πολιτιστικού Συλλόγου Κουτσοποδίου « Αγία Κυριακή» και του ΚΑΠΗ Άργους.  Κάθε χρόνο παραμονή του Αι Γιάννη ανάβουν φωτιές και αναβιώνουν το έθιμο του Κλήδωνα. Ένα χαρούμενο και διαχρονικό έθιμο που κατάφερε να επιζήσει στους αιώνες και να ενώνει τις γενιές.

Στην εκδήλωση συμμετείχε και το Χορευτικό τμήμα του Λυκείου Ελληνίδων του περιφερειακού τμήματος Κουτσοποδίου με Υπεύθυνο τον Δάσκαλο χορού Δημήτρη Αργυρόπουλο όπου παρουσίασε παραδοσιακούς χορούς. Η γιορτή έκλεισε με παραδοσιακή μουσική και ένα μικρό μπουφέ για τους επισκέπτες.

Λίγα λόγια για το έθιμο

Ο Άγιος Ιωάννης ήταν γιος του Ζαχαρία και της Ελισάβετ.Κατά το Λουκά Ευαγγέλιο εμφανίστηκε στο λαό το 29 μ.Χ. Σε ηλικία 30 ετών έφυγε για την έρημο της Ιουδαίας, καλώντας το λαό σε μετάνοια και βαπτίζοντας τους μετανοούντας στα νερά του Ιορδάνη. Ζούσε ασκητικό βίο, τρώγοντας άγριο μέλι και ακρίδες (κορυφές χόρτων, βλαστάρια) και φορώντας μια προβιά. Όταν τον ρωτούσαν ποιος είναι, απαντούσε: «Φωνή βοώντος εν τη ερήμω, ευθύνατε την οδό του Κυρίου». Στην πρόσκλησή του προσήλθε και ο Χριστός και βαπτίστηκε στα νερά του Ιορδάνου υπό του Ιωάννη. Ονομάστηκε Πρόδρομος, γιατί η δράση του άρχισε νωρίτερα από το Χριστό.Είναι ένας από τους μεγαλύτερους αγίους.

Εορτάζεται πολλές φορές το χρόνο. Στις 24 Ιουνίου το γενέθλιο, 7 Ιανουαρίου η σύναξή του, 29 Αυγούστου η αποκοπή της τιμίας κεφαλής του και 24 Φεβρουαρίου η εύρεση της αγίας κάρας του. Κατά τη λαογραφία έχει πολλά ονόματα. Γιατί στους χριστιανούς συμπίπτει το θερινό ηλιοστάσιο ή ηλιοτρόπιο με την ημερομηνία της γέννησής του. Τον ονομάζουν Φωταρά, Λαμπαδιάρη, Λαμπροφόρο, Ηλιοτρόπο, Ριγανά, Κλήδονα κ.λ.π. Επίσης διατηρήθηκαν από τα αρχαία χρόνια διάφορα ειδωλολατρικά έθιμα σχετιζόμενα με τη θερινή εορτή του ηλιοστασίου. Άναβαν φωτιές τις οποίες πηδούσαν πιστεύοντας ότι έφερναν γούρι και υγεία. Πηδώντας έλεγαν μαγικές φράσεις, στίχους, ξόρκια, έβλεπαν διάφορους οιωνούς και έκαναν μαντείες.

Γιορταζόταν παντού με διάφορους τρόπους το θερινό ηλιοστάσιο. Με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια στις Σκανδιναβικές χώρες με χορούς, γεύματα, μαγείες κ.λ.π. Από πουθενά όμως δεν έλειπαν οι φωτιές. Επίσης γιορταζόταν και ο Κλήδονας που ήταν μια παιγνιώδης μαντεία. Η λέξη παράγεται από το αρχαίο Κληδών που σημαίνει μαντικό σημείο χωρίς σοβαρή σημασία. Αυτά που διατηρήθηκαν στον τόπο μας μέχρι των ημερών μας ήταν οι φωτιές και ο Κλήδονας. Τα θεωρούσαν έθιμα και τα τηρούσαν με ευλάβεια, μεταδίδοντάς τα από γενιά σε γενιά.

Εμείς τα περιμέναμε με λαχτάρα όχι γιατί τα πιστεύαμε απόλυτα αλλά γιατί έδιναν μια άλλη νότα στη ζωή μας, σπάζοντας τη μονοτονία. Θα σας αναφέρω πως και τι γινόταν σ’ αυτές τις δυο εκδηλώσεις, κυρίως για τους νέους. Οι νεαροί έπαιρναν ρείκια τα έκρυβαν και τα είχαν για τις φωτιές τ’ Άη Γιάννη.

Την παραμονή του Αγίου Ιωάννη, 23 Ιουνίου το βράδυ μαζεύονταν στις γειτονιές, έφερναν τα ρείκια και τα μαγιάτικα στεφάνια, άναβαν φωτιές και πηδούσαν πάνω απ’ αυτές. Μαζεύονταν μικροί μεγάλοι. Πίστευαν ότι πηδώντας τη φωτιά τρείς φορές θα είχαν καλή υγεία και θα έφερναν γούρι.

Τα παιδιά όμως πηδούσαν συνεχώς, πήγαιναν και σ’ άλλες γειτονιές και συναγωνίζονταν ποια γειτονιά θα έχει τη φωτιά με μεγαλύτερη λάμψη. Ήταν μια ωραία σύναξη, ένα πανηγύρι.
Οι νεαροί και των δύο φύλων είχαν μεγαλύτερη επιθυμία για τον Κλήδονα.

Μετά τις φωτιές, αφού έφευγαν οι μεγαλύτεροι μαζεύονταν σε μια αυλή ή πλατεία. Έφερναν μια κανάτα και μέσα σ’ αυτήν έριχνε ο καθένας ένα αντικείμενο διαφορετικό από τους άλλους που να το γνωρίζει (κουμπί, δαχτυλίδι κ.λ.π.). Έπειτα μια κοπέλα έπρεπε να πάει να φέρει αμίλητο νερό. Από τη στιγμή που έπαιρνε τον κουβά μέχρι να φέρει το νερό να το ρίξει στην κανάτα, δεν έπρεπε να μιλήσει. Αυτά που είχαν ρίξει στην κανάτα, τα έλεγαν «ριζικάρια». Σκέπαζαν την κανάτα μ’ ένα κόκκινο πανί ή φύλλα δάφνης ή μυρτιάς και την έβαζαν σε μια ταράτσα να μείνει όλη τη νύχτα στα άστρα.

Την άλλη μέρα της γιορτής, πήγαιναν στην εκκλησία και το απόγευμα μαζεύονταν σε μια μεγάλη αυλή. Έβρισκαν ένα μικρό αγόρι που να ζουν και οι δυο γονείς του, το ανέβαζαν σε μια καρέκλα, έβαζαν δίπλα σ’ ένα τραπεζάκι την κανάτα με τα ριζικάρια και άρχιζε το πανηγύρι.

Ο συντονιστής της γιορτής έλεγε σε έναν από τους παρευρισκομένους με σειρά κι έλεγε ένα δίστιχο ποιηματάκι. Αυτό είχε θέση χρησμού ή προμάντευση για το ερωτικό μέλλον. Ο μικρός έβαζε το χέρι στην κανάτα και έβγαζε ένα ριζικάρι. Σε όποιον ανήκε αυτό το έδινε και σ’ αυτόν ανήκε και το δίστιχο που είχε λεχθεί. Άλλο δίστιχο, άλλο ριζικάρι. Αυτό συνεχιζόταν μέχρι να βγούν όλα τα ριζικάρια. Έλεγαν πολύ ωραία δίστιχα ποιήματα αλλά και σατιρικά και πειραχτικά.

«Ανοίγουμε τον κλήδονα με τ’ άη Γιαννιού τη χάρη

και όποια είναι τυχερή του χρόνου θα τον πάρει».

«Ανοίγουμε τον κλήδονα να βγούν τα κλειδωμένα

να βγούν τα καλορίζικα τα καλοτυχισμένα».

«Όμορφη παγκαλόμορφη με δαχτυλίδι μέση

θα πάρεις εσύ για ταίρι σου, εκείνον που σ’ αρέσει».

«Της πρώτης της καλύτερης καλά θα πάνε ούλα

θαρθεί γαμπρός γυρεύοντας λεβέντης με σακούλα».

«Το κυπαρίσσι το ψηλό, το μεσιανό κλωνάρι

το κοντογειτονόπουλο γυρεύει να σε πάρει».

«Σ’ αγάπησε και σ’ αγαπά και θέλει να σε πάρει

εσύ είσαι η νύχτα η όμορφη κι εκείνος το φεγγάρι».

Για να γελάσουν έλεγαν ανάμεσα και πειραχτικά:

«Είσαι άσπρη σαν το φούρνο μας και σαν το μαγειριό μας,

μελαχροινή και νόστιμη ωσάν το γάιδαρό μας».

«Όταν στερέψει η θάλασσα και βγούνε τα χταπόδια

τότε κι εσύ θα παντρευτείς με τα στραβά τα πόδια».

«Σα μάθει ο σκύλος γράμματα κι η γάτα να διαβάζει

τότε κι εσύ θα παντρευτείς, να κάνει ο κόσμος χάζι».

«Άντρα η καρδιά της λαχταρά που είναι στη μαυρίλα,

μα ποιος να την υπανδρευτεί τη δίποδη καμήλα;»

Αυτά και άλλα πολλά έλεγαν ώσπου να τελειώσουν τα ριζικάρια. Όταν η γειτονιά ησύχαζε, μια-μια κοπέλα έβαζε στο στόμα της μια γουλιά νερό από την κανάτα κι έπαιρνε ένα δρόμο της γειτονιάς. Περίμενε να ακούσει ένα ανδρικό όνομα να φωνάζουν. Πίστευε ότι το πρώτο όνομα που θα άκουγε θα ήταν το όνομα του συζύγου που θα έπαιρνε. Πολλές γειτόνισσες που ήξεραν τη συνέχεια του Κλήδονα, έμεναν πίσω από τις μπαλκονόπορτες και μόλις έβλεπαν μια κοπέλα να περνά άρχιζαν να φωνάζουν κάποιο ανδρικό όνομα.

Αν κάτι ήξεραν γι’ αυτήν ότι κάποιον αγαπούσε ή κάποιος την αγαπούσε, φώναζαν το συγκεκριμένο όνομα. Έτσι έμενε ευχαριστημένη και πρόσμενε τη συνέχεια. Σε άλλα μέρη όταν σκέπαζαν την κανάτα με φύλλα δάφνης ή μυρτιάς, έπαιρναν φύλλα και τα έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι να ονειρευτούν τον μέλλοντα γαμπρό. Αν τα πίστευαν όλα αυτά ή αν έβγαιναν αληθινά τα ονόματα και τα όνειρα δεν ξέρω. Εκείνο που ήταν σίγουρο είναι ότι ήταν μια μέρα όμορφη, διασκεδαστική, γιορταστική, με αρκετή παρέα και γέλια. Τώρα όλα αυτά έχουν ξεχαστεί. Υπάρχουν άλλοι τρόποι διασκέδασης. Όσο για την τύχη έπαψαν πια να την πιστεύουν και αυτήν.

ΠΗΓΗ : "  http://www.argolikeseidhseis.gr  "