Το... διαφημίζειν φυγείν αδύνατον

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Με τον ΜΗΝΑ ΑΛ. ΑΛΕΞΙΑΔΗ

Από τον ΓΙΩΡΓΟ ΚΙΟΥΣΗ g.kiousis@eleftherotypia.net

Οι επαγγελματίες της διαφήμισης, θέλοντας να εντυπωθεί το προϊόν στο αγοραστικό κοινό, χρησιμοποιούν πολύ συχνά στοιχεία από τη λαϊκή παράδοση (π.χ., παροιμίες, γνωμικά), καθώς είναι μια γνώση που όλοι την κατέχουν και μπορούν εύκολα να αποκωδικοποιήσουν τα μηνύματά της.

«Των φρονίμων τα παιδιά πριν καούν... δροσίζονται»Το βιβλίο «Εντυπη διαφήμιση και λαϊκός πολιτισμός», εκδόσεις «Αρμός» του Μηνά Αλ. Αλεξιάδη, καθηγητή Λαογραφίας στο τμήμα Φιλολογίας, τομέας Βυζαντινής Φιλολογίας και Λαογραφίας στο ΕΚΠΑ, εξετάζει τη λειτουργικότητα του λαογραφικού στοιχείου στην έντυπη διαφήμιση. «Ως έντυπη διαφήμιση εννοούνται τα διαφημιστικά κείμενα που καταχωρίζονται στον παραδοσιακό καθημερινό Τύπο (καθημερινές και εβδομαδιαίες εφημερίδες και τα περιοδικά), άλλα διαφημιστικά σημειώματα που διακινούνται ανεξάρτητα, ή επιγραφές σε προϊόντα. Περιλαμβάνει επίσης πλούσιο εικαστικό υλικό από σχετικά διαφημιστικά κείμενα. Το υλικό του βιβλίου μου συγκεντρώθηκε (προπάντων) από καθημερινές αθηναϊκές εφημερίδες. Είναι η τέταρτη έκδοση του νεοσύστατου Ινστιτούτου Λαϊκού Πολιτισμού Καρπάθου».

- Στα σύγχρονα λαογραφικά εμπεριέχεται και η διαφήμιση;

«Βεβαίως! Η διαφήμιση με λαογραφικά θέματα ανήκει στη Σύγχρονη Λαογραφία ή όπως έχω προτείνει, και ολοένα καθιερώνεται ο όρος, στην ονομαζόμενη "Νεωτερική Λαογραφία". Ο κλάδος αυτός έχει εισαχθεί και ως αυτοτελές μάθημα στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου έχω την τιμή να διδάσκω, αλλά και σε ορισμένα περιφερειακά πανεπιστήμια».

- «Οπλα» των διαφημιστών οι παροιμίες και τα γνωμικά;

«Από την πείρα μου, αλλά και από την καθημερινή πραγματικότητα, έχω διαπιστώσει ότι οι παροιμίες και τα γνωμικά είναι το λειτουργικότερο είδος της λαϊκής μας λογοτεχνίας σήμερα. Τα παροιμιακά αυτά κείμενα τα γνωρίζει ο λαός, του είναι οικεία, προκαλούν πάντοτε την προσοχή του, είναι σύντομα, προσαρμόζονται εύκολα στο διαφημιστικό κείμενο και είναι κατανοητά από τη μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων».

- Τα Χριστούγεννα;

«Από το δείγμα του βιβλίου μου, πρώτες σε λαογραφική διαφήμιση είναι οι γιορτές του Δωδεκαημέρου γενικά και ακολουθούν η δυτική γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου, κυρίως από τη δεκαετία του 1990, και το ελληνικό παραδοσιακό Πάσχα».

- Τι είναι οι αντι-παροιμίες και τα αντι-γνωμικά;

«Είναι οι παροιμίες εκείνες με σκόπιμες αλλαγές και τροποποιήσεις στη διατύπωσή τους. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται τελευταία σε μεγάλη συχνότητα στον ελληνικό Τύπο και με έχει απασχολήσει στο βιβλίο μου "Εντυπα Μέσα Επικοινωνίας και Λαϊκός Πολιτισμός: Νεωτερικά Λαογραφικά" (Εκδόσεις Καρδαμίτσα, 2011). Πρόκειται, δηλαδή, για τροποποιημένες παροιμίες ή παροιμιακές εκφράσεις, αποφθέγματα και γνωμικά (π.χ., Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα γίνεται "Μπρος Ευρώπη και πίσω ΗΠΑ", από παλαιότερο κείμενο της Κ.Ε.). Ο όρος αντι-παροιμία είναι απόδοση του διεθνούς όρου anti-proverb, τον οποίο εισήγαγε ο γνωστός Αμερικανο-γερμανός παροιμιολόγος Wolfgang Mieder».

- Είναι η τέταρτη έκδοση του ΙΛΠ Καρπάθου;

«Ως γνωστόν, ιδρύθηκε πρόσφατα από το Τμήμα Φιλολογίας και το Πανεπιστήμιο Αθηνών Ινστιτούτο Λαϊκού Πολιτισμού Καρπάθου, το οποίο εδρεύει στο ακριτικό νησί της Καρπάθου Δωδεκανήσου. Το Ινστιτούτο αυτό ανήκει στο Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και έχει άμεση εξάρτηση από την Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία και τον Δήμο Καρπάθου, ο οποίος είναι ο ουσιαστικός χρηματοδότης του. Η έκδοση στην οποία αναφερόμαστε είναι η τέταρτη. Προηγήθηκαν τα: "Η Κάρπαθος σε αρχαίους Ελληνες, Λατίνους και Βυζαντινούς συγγραφείς" (2013), "Το λαϊκό δρώμενο της 'Τράτας' στη Σκύρο: Μνήμες και επιδράσεις στην πολιτισμική ταυτότητα της τοπικής κοινωνίας" και "Η Οσία Μελώ στη Βουρρίνα της Κω. Λαϊκή παράδοση και λατρεία". Τώρα τυπώνεται και ένα πέμπτο βιβλίο για την ενδυματολογία της Καρπάθου από την αναπληρώτρια καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Μαρίνα Βρέλλη-Ζάχου».

ΠΗΓΗ : "  http://www.enet.gr    "