Μπεζεστένι: Η σκεπαστή οθωμανική αγορά της Θεσσαλονίκης

ΠΗΓΗ : "  http://roykoymoykoy.blogspot.gr   " 

ΕΔΩ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 

Μπεζεστένι: Η σκεπαστή οθωμανική αγορά της Θεσσαλονίκης

http://roykoymoykoy.blogspot.gr/

http://www.seleo.gr

Ρεπορτάζ: Χριστίνα Φωτεινάκη

    Είμαστε βέβαιοι ότι όλοι ή σχεδόν όλοι οι Θεσσαλονικείς έχετε περάσει πολλές φορές απ΄έξω, αλλά είμαστε άλλο τόσο σίγουροι ότι ελάχιστοι εώς ...μετρημένοι έχετε μπεί έστω και μία φορά μέσα. Κι όμως. Την όποια ανατολική μαγεία διατηρεί το Μπεζεστένι, ως οθωμανική αγορά που είναι, την αισθάνεσαι όταν είσαι μέσα.

    Στην καρδιά της Θεσσαλονίκης ο Σουλτάνος Μεχμέτ ο Β έχτισε στα μέσα του 14ου αιώνα  ένα Μπεζεστένι(υφασματαγορά) που κατάφερε να επιβιώσει μέσα στους αιώνες. Ένα μέρος που συνδυάζει την ανατολίτικη με την δυτική κουλτούρα της πόλης και στο οποίο θα βρείτε τεράστικα ποικιλία υφασμάτων και άλλων ειδών ραπτικής.

    Το Μπεζεστένι είναι ένα από τα πιο γνωστά μνημεία οθωμανικής αρχιτεκτονικής στη Θεσσαλονίκη. Θα το συναντήσετε στη συμβολή των οδών Βενιζέλου με Σόλωνος και όσοι δεν γνωρίζουν το πιο πιθανό είναι πως θα υποθέσουν πως τα μόνα καταστήματα που υπάρχουν στο σημείο είναι όσα βρίσκονται από την εξωτερική του πλευρά.

    Αν κοιτάξετε, όμως, καλύτερα θα δείτε μία καμάρα από την πλευρά της Βενιζέλου που γράφει τη λέξη "είσοδος". Αν περάσετε αυτήν την πόρτα θα μεταφερθείτε αυτόματα σε μία άλλη εποχή. Στην εποχή που η Θεσσαλονίκη ήταν γεμάτη με μικρά καταστήματα, κολλητά το ένα στο άλλο στα οποία οι καταστηματάρχες πουλούσαν τις πραμάτειες τους. 

Η ιστορία του ξεκινάει τον 15ο αιώνα

    Χτίστηκε επί Σουλτάνου Μεχμέτ Β΄τον 15ο αιώνα για να στεγάσει τα πολυτελή προϊόντα των υφασματοπωλών και χρυσοχόων. Μπεζεστένι (Bezesten) σημαίνει "αγορά υφασμάτων" (στα τουρκικά bez=ύφασμα). Το Μπεζεστένι ήταν ένας πολύ σημαντικός θεσμός των οθωμανικών πόλεων. Εκεί πωλούνταν πολύτιμα αντικείμενα, φυλάσσονταν έγγραφα και περιουσιακά στοιχεία, γινόταν έλεγχος της ποιότητας των εμπορευμάτων και καθορίζονταν οι ισοτιμίες των νομισμάτων. Το Μπεζεστένι της Θεσσαλονίκης αποτελείται από έναν ορθογώνιο χώρο με μια είσοδο σε κάθε μια από τις τέσσερις πλευρές του.

    Εσωτερικά διακρίνεται σε έξι τετράπλευρους χώρους με επτά διπλά τόξα που στηρίζονται σε δύο κεντρικούς πεσσούς. Το κτίσμα έχει έξι μολυβδοσκέπαστους θόλους. Πριν την πυρκαγιά του 1917, που κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης, το Μπεζεστένι Θεσσαλονίκης αριθμούσε 113 καταστήματα. Μετά την πυρκαγιά περιμετρικά του κεντρικού χώρου προστέθηκαν εξωτερικά καταστήματα. Τις δεκαετίες του 1980 και του 1990 έγιναν εργασίες στερέωσης του κτιρίου καθώς είχε υποστεί καθίζηση και απόκλιση από την κατακόρυφο. 

Το Μπεζεστένι σήμερα

    Σήμερα στην κλειστή αγορά έχουν απομείνει λίγα καταστήματα, τα οποία εμπορεύονται υφάσματα, κοσμήματα, λουλούδια, ενώ επιβιώνει και ένα τυπογραφείο που λειτουργεί εδώ και δεκαετίες. Έμπορος υφασμάτων που εργάζεται 56 χρόνια στην αγορά περιγράφει τις παλιές δόξες και τις διαφορές που βλέπει σε σχέση με τη σημερινή εποχή. "Παλιά υπήρχαν πολλά καταστήματα, τώρα τα περισσότερα έκλεισαν, είτε λόγω κρίσης, είτε επειδή οι παλιοί ιδιοκτήτες πέθαναν και οι απόγονοι αποφάσισαν να τα αφήσουν. Ο κόσμος ήξερε ότι στο Μπεζεστένι θα έβρισκε ότι επιθυμούσε σχετικά με είδη ραπτικής". ΄

    Όσο για τα προβλήματα σχετικά με την παλαιότητα του κτιρίου προσθέτει: "Από το 1978 μέχρι το 1996 γινόντουσαν έργα συντήρησης από την 9η εφορία αρχαιοτήτων. Από τότε υπάρχει πλήρης αδιαφορία.     Εδώ και πόσο καιρό στάζει η οροφή και κανείς δεν δείχνει να ενδιαφέρεται".

    Αλλά όπως αναφέρει το πιο σημαντικό πρόβλημα, είναι η έλλειψη προβολής του μνημείου. "Ένα από τα πιο ιστορικά μνημεία της πόλης και δεν προβάλλεται σχεδόν καθόλου. Οι νέοι δεν το ξέρουν και οι τουρίστες το βρίσκουν τυχαία" λέει κλείνοντας.

    Ο Αγάπιος Χατζηλάρης, διαθέτει το μοναδικό τυπογραφείο της κλειστής αγοράς που λειτουργεί από το 1959. Όπως μας λέει υπάρχει μεγάλη αλλαγή στο Μπεζεστένι σε σχέση με παλιά. "Τότε τα λεγόμενα "κινητά" μαγαζιά έβρισκαν καταφύγιο εδώ. Ήταν το πιο ασφαλές μέρος της Θεσσαλονίκης. Ήτα και αγορά και υποθηκοφυλάκιο. Όταν άνοιξα εγώ λειτουργούσαν 30 μαγαζιά, τώρα έχουν μείνει ελάχιστα, πολλά είναι ξενοίκιαστα και η δουλειά έχει πέσει".

    Το Μπεζεστένι αποτελεί ιδιωτική περιουσία, ωστόσο μόνο ως προς την επικαρπία, μας εξηγεί ο κ. Χατζηλάρης, "η ψιλή κυριότητα ανήκει στην 9η εφορία αρχαιοτήτων και έτσι αυτή σε αυτήν πρέπει να ανανεώνουμε τις άδειες λειτουργίας μας. Δεν μας επιτρέπεται να κάνουμε παρεμβάσεις στα καταστήματα".

    Ούτε μέσα, αλλά ούτε έξω από το Μπεζεστένι δεν μπορούν να λειτουργήσουν καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, καθώς δεν παρέχονται οι απαραίτητες άδειες, γεγονός που από τη μία έχει διατηρήσει την εμπορική χροιά της περιοχής, αλλά από την άλλη δεν την έχει κάνει πολύ ελκυστική στους νέους και τους τουρίστες. "Το βράδυ κατεβαίνουν οι μπάρες και δεν επιτρέπεται να μπει κανείς μέσα. Αν μπει κάποιος τουρίστας το πρωί, εμείς οι ίδιοι τον ξεναγούμε", δηλώνει ο κ. Χατζηλάρης. Τα μόνα ταβερνάκια που υπάρχουν στην περιοχή βρίσκονται πίσω από την αγορά, σε έναν μικρό χώρο, σαν μια μικρή αυλή πίσω από την σκεπαστή αγορά.