Όποια απόφαση εκδώσει το ΣτΕ, με βάση τη σημερινή δημοσιονομική θέση της χώρας λόγω της πανδημίας, είναι σίγουρο ότι το κόστος θα μεταφερθεί στο 2021 και θα κλιμακωθεί σε δόσεις σε βάθος χρόνου

ΤΟΥ ΗΛΙΑ ΓΕΩΡΓΑΚΗ

Δυο σενάρια έχει στο τραπέζι του το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης προκειμένου να αντιμετωπίσει την επικείμενη, έως τον Ιούνιο, κρίσιμη απόφαση του ΣτΕ για τα αναδρομικά των παλαιών συνταξιούχων (πριν από τον νόμο Κατρούγκαλου). Πρόκειται για δύο εκδοχές σε ό,τι αφορά την καταβολή των αναδρομικών που διαφοροποιούνται ανάλογα με το κόστος που προκαλούν στον προϋπολογισμό και έχουν σχέση με τις δημοσιονομικές αντοχές της ελληνικής οικονομίας.

Σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες το πιθανότερο ενδεχόμενο είναι το ΣτΕ να αποφασίσει την καταβολή των αναδρομικών για το κρίσιμο ενδεκάμηνο Ιούνιος 2015 - Μάιος 2016 για όσους είχαν προσφύγει. Το ζητούμενο, από εκεί και πέρα, είναι τι θα κάνει η κυβέρνηση. Δηλαδή αν θα καταβάλει τα αναδρομικά μόνο για τους συνταξιούχους που είχαν προσφύγει ή θα λάβει την πολιτική απόφαση να επεκτείνει τη χορήγησή τους σε όλους τους συνταξιούχους.

Ειδικότερα:

Το πρώτο σενάριο προβλέπει ότι η κυβέρνηση να εφαρμόσει απλά την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου εφόσον προβλέπει την καταβολή τους σε όσους έχουν καταθέσει αγωγές για το 11μηνο το οποίο μεσολαβεί ανάμεσα στην προηγούμενη σχετική απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ (Ιούνιος 2015) και την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου (Μάιος 2016). Το δημοσιονομικό κόστος στο σενάριο αυτό ανέρχεται σε 4 δισ. ευρώ.

Το δεύτερο προβλέπει πληρωμή των αναδρομικών του 11μήνου για όλους τους συνταξιούχους, ανεξάρτητα από το αν έχουν καταθέσει ή όχι αγωγές. Στην περίπτωση αυτή το δημοσιονομικό κόστος εκτινάσσεται σε πολύ υψηλότερα ποσά και απαιτεί κυβερνητική απόφαση.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, με βάση τη σημερινή δημοσιονομική θέση της χώρας λόγω της πανδημίας, είναι σίγουρο ότι το κόστος από την καταβολή των αναδρομικών θα μεταφερθεί στο 2021 και θα κλιμακωθεί σε δόσεις σε βάθος χρόνου. Αυτό σημαίνει ότι όποια και αν είναι τελικά η απόφαση της κυβέρνησης επί των δύο σεναρίων που έχει στο τραπέζι της, η καταβολή των αναδρομικών θα ξεκινήσει από το επόμενο έτος. Σύμφωνα με πληροφορίες εξετάζεται να δοθούν σε 3 έως 5 ετήσιες δόσεις στους δικαιούχους.

Η κυβέρνηση θα σεβαστεί απόλυτα τις δικαστικές αποφάσεις, έχει δηλώσει ο υπουργός Εργασίας, Γιάννης Βρούτσης, αναφερόμενος στην απόφαση που θα λάβει το Συμβούλιο της Επικρατείας για τα αναδρομικά των συνταξιούχων. Σύμφωνα με τον ίδιο, η δημοσιονομική δυνατότητα λόγω κορωνοϊού έχει δυσκολέψει με αποτέλεσμα η όποια καταβολή των χρημάτων να γίνει βάσει των οικονομικών δυνατοτήτων της χώρας. Σε κάθε περίπτωση, όπως ανέφερε η κυβέρνηση, πρώτα θα περιμένει την απόφαση του δικαστηρίου προκειμένου να ξεκαθαριστεί αν θα αφορά το σύνολο των συνταξιούχων ή μόνο αυτούς που προσέφυγαν δικαστικά.

Όπως τόνιζαν χθες κύκλοι του υπουργείου Εργασίας υπάρχουν διεκδικήσεις 21,5 δισ. ευρώ για κύριες συντάξεις και περίπου 5 δισ. για επικουρικές.

Σύμφωνα με τον ΕΦΚΑ, συνολικά τα αναδρομικά που διεκδικούνται από τους συνταξιούχους αφορούν τις παρακάτω χρονικές κατηγορίες:

• Από 1/1/2013 έως 9/8/2015, 11 δισ. ευρώ,

• Από 10/6/2015 έως 11/5/2016 (το 11μηνο μέχρι την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου) 4 δισ. ευρώ και

• Από 12/5/2016 έως 31/12/2018, 11,5 δισ. ευρώ.

Νομικοί κύκλοι εξέφραζαν την άποψη ότι η απόφαση του ΣτΕ δεν μπορεί να δικαιώνει τους συνταξιούχους για το σύνολο της 7ετίας καθώς στις παλαιότερες αποφάσεις του περί αντισυνταγματικότητας των περικοπών, σαφώς ανέφεραν ότι οι συνταξιούχοι δεν δικαιούνται αναδρομικά, για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Το 11μηνο φαίνεται πως είναι το κρίσιμο διάστημα, στο οποίο, όπως λένε οι νομικοί, θα κριθεί ποιοι και πόσοι θα λάβουν πίσω τα «κομμένα» των συντάξεών τους.

Οι αποφάσεις του ΣτΕ και οι λύσεις ισορροπίας για τα αναδρομικά

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΑΘ. ΜΠΟΥΡΛΟΥ δικηγόρου, τ. εκδότη του περιοδικού «Νομοθεσία ΙΚΑ»

Το ρεπορτάζ-άρθρο στο «ΒΗΜΑ» της 19-4-2020 με τίτλο «Έγειρε η πλάστιγγα του ΣτΕγια τα αναδρομικά» επανέφερε στη δημόσια συζήτηση το μεγάλο θέμα των διεκδικήσεων «αναδρομικών», των προ του νόμου Κατρούγκαλου συνταξιούχων.

Όπως είναι γνωστό, στις 10 Ιανουαρίου 2020 δικάστηκε στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, μετά από αίτημα του ΕΦΚΑ, σε πιλοτική δίκη, το θέμα των διεκδικήσεων από πλευράς συνταξιούχων αναδρομικών ποσών συντάξεων, που είχαν περικοπεί με διατάξεις του 2012 που κρίθηκαν αντισυνταγματικές από προηγούμενες αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας (2287/2015 κ.λπ.). Το θέμα που καλούνταν στην ουσία να εξετάσει και να αποφανθεί το Ανώτατο Δικαστήριο ήταν αν μετά την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου εξακολουθούσε να υπάρχει βάσιμη και νόμιμη απαίτηση των συνταξιούχων για αναγνώριση και καταβολή αναδρομικών και αν ναι, για ποιο χρονικό διάστημα.

Οι εκδοχές ήταν κυρίως τρεις. Κατά την πρώτη, η απαίτηση βασίμως προβαλλόταν για το διάστημα από τον Ιούνιο του 2015 (που εκδόθηκαν οι αποφάσεις που έκριναν αντισυνταγματικές τις περικοπές) έως τον Δεκέμβριο του 2018, δεδομένου ότι από 1-1-2019 οι συνταξιούχοι έπαιρναν και παίρνουν επανυπολογισμένες συντάξεις που δεν περιλαμβάνουν τις περικοπές που κρίθηκαν αντισυνταγματικές. Κατά τη δεύτερη, η απαίτηση ήταν νόμιμη για τη χρονική περίοδο από Ιούνιο 2015 έως Μάιο 2016, που ψηφίστηκε ο νόμος Κατρούγκαλου με τον οποίο «επανανομοθετήθηκαν» οι περικοπές που κρίθηκαν αντισυνταγματικές από προηγούμενες αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ.

Σύμφωνα με την τρίτη, που προεχόντως υποστήριζαν ο ΕΦΚΑ και το υπουργείο, μετά την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου δεν υπάρχει κανένα περιθώριο διεκδίκησης αναδρομικών, αφού ο νόμος αυτός με ιδιόμορφη αναδρομικότητα κατήργησε οποιαδήποτε τέτοιου τύπου απαίτηση. Υπάρχει και η εκδοχή της δικαίωσης από 1-1-2013, που ίσχυσαν οι κριθείσες ως αντισυνταγματικές περικοπές μέχρι 31-12-2018, που όμως εμφανιζόταν ως μη πιθανή, δεδομένου ότι ήδη το ΣτΕ με προηγούμενη απόφασή του είχε αποκλείσει τη δυνατότητα διεκδίκησης για την περίοδο από Ιανουάριο 2013 έως Μάιο 2015. Κατά το ρεπορτάζ-άρθρο φαίνεται ότι το Συμβούλιο Επικρατείας κλίνει προς τη δεύτερη εκδοχή, δηλαδή προς την αναγνώριση δικαιώματος αναδρομικών για τη χρονική περίοδο Ιούνιος 2015 - Μάιος 2016. Μια τέτοια απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας θα αποτελούσε μια λύση ισορροπίας που θα ελάμβανε σοβαρά υπόψη τη δημοσιονομική διάσταση του θέματος.

Η διάσταση αυτή ευθέως επηρεάζει την κρίση του Δικαστηρίου, όπως εμφανώς έχει καταδειχθεί σε σειρά αποφάσεών του. Η κρίση αυτή έχει ως προαπαιτούμενη τη θέση ότι με τον νόμο Κατρούγκαλου επανανομοθετήθηκαν οι μνημονιακές περικοπές που είχαν κριθεί αντισυνταγματικές. Η προσέγγιση αυτή έχει προδιατυπωθεί σε πρόσφατες αποφάσεις του ίδιου Δικαστηρίου, που έκριναν το θέμα του επανυπολογισμού των συντάξεων.

Κατά τη νομική μου άποψη, την οποία είχα την ευκαιρία να αναπτύξω ως νόμιμος παραστάτης συλλόγων συνταξιούχων κατά την εκδίκαση της συγκεκριμένης υποθέσεως, ουδέποτε συνέβη κάτι τέτοιο, το οποίο σημειωτέον επ’ ουδενί δεν μπορούσε να γίνει σιγή και κρυφίως. Δεν θεωρώ δε ότι πολιτικά θα μπορούσε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να στηρίξει θέση αναγκαιότητας επανανομοθέτησης περικοπών που είχαν κριθεί αντισυνταγματικές. Βεβαίως μέχρι σήμερα δεν υπήρξε δημόσια θέση περί του εάν όντως υπήρξε πρόθεση και υλοποίηση της επανανομοθέτησης των μνημονιακών περικοπών. Η απόφαση που θα εκδοθεί θα αφορά κατ’ αρχήν τους διαδίκους και δευτερευόντως όσους έχουν ασκήσει αγωγές. Η επέκταση ενός τυχόν θετικού αποτελέσματος στο σύνολο των συνταξιούχων απαιτεί νομοθέτηση, δηλαδή πολιτική απόφαση. Κι αυτό μπορεί να γίνει ακόμα και αν το Δικαστήριο για δημοσιονομικούς λόγους θέσει περιορισμούς.

Σε κάθε περίπτωση σεβόμενοι το έργο της Δικαιοσύνης πρέπει να αναμένουμε την οριστική απόφαση, η οποία όπως φαίνεται δεν πρόκειται να μακρύνει, θα εκδοθεί δε υπό σαφώς δυσμενέστερες συνθήκες αυτών που επικρατούσαν κατά την εκδίκαση των υποθέσεων, κάτι που ελπίζουμε να μην επηρεάσει δυσμενώς.



ΠΗΓΗ: ΝΕΑ 23/04/2020 - [Μετατροπή σε κείμενο: staratalogia.gr]

ΠΗΓΗ:  ΣΤΑΡΑΤΑ ΛΟΓΙΑ ΝΕΟ