ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Πήρατε μέρος στη δημόσια διαβούλευση σχετικά με την ασφάλεια των υπηρεσιών τουριστικών καταλυμάτων; Η προθεσμία λήγει το Νοέμβριο του 2014
Γράφει η Μαρίνα Κουρμπέλα
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άνοιξε δημόσια διαβούλευση για το θέμα της ασφάλειας των υπηρεσιών στα τουριστικά καταλύματα με σκοπό να βελτιωθούν περισσότερο οι υπηρεσίες αυτές και να διατηρήσει η ΕΕ την πρώτη θέση που κατέχει, παγκοσμίως, ως τουριστικός προορισμός
Με τη δημόσια διαβούλευση επιδιώκεται να συγκεντρωθούν στοιχεία από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη που δραστηριοποιούνται στον τομέα των υπηρεσιών τουριστικών καταλυμάτων, προκειμένου να εξακριβωθεί κατά πόσο τα θέματα που περιγράφονται αντιμετωπίζονται ικανοποιητικά και αποτελεσματικά, κατά πόσο υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για νέους κινδύνους και τέλος κατά πόσο τα υπάρχοντα μέσα είναι κατάλληλα.
Η Επιτροπή, όπως επισημαίνει, σκοπεύει να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα του τουριστικού τομέα με τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για τις επιχειρήσεις και τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, και ότι η βιωσιμότητα του ευρωπαϊκού τουρισμού εξαρτάται από την ποιότητα της τουριστικής εμπειρίας και κατ’ επέκταση από την ασφάλεια, το έγγραφο αυτό επιδιώκει να προσδιορίσει επιλογές για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης τόσο των επιχειρήσεων όσο και των καταναλωτών
H ΠΡΑΣΙΝΗ ΒΙΒΛΟΣ
Στο κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύουμε ορισμένα θέματα, σχετικά με το περιεχόμενο του πράσδινου βιβλίου: Ασφάλεια των υπηρεσιών τουριστικών καταλυμάτων
Η Ευρώπη είναι ο υπ’ αριθμόν 1 τουριστικός προορισμός σε παγκόσμιο επίπεδο. Το 2013, έφθασαν στην Ευρώπη πάνω από 560 εκατομμύρια ταξιδιώτες από όλον τον κόσμο, αποτέλεσμα που ξεπέρασε τα πολύ καλά αριθμητικά στοιχεία του 2012. H αύξηση ήταν ιδιαίτερα έντονη στη Νότια και την Κεντρική Ευρώπη.
Η Ευρωπαϊκή ήπειρός αποτελεί τον πιο δημοφιλή τουριστικό προορισμό και για τους ίδιους τους Ευρωπαίους. Το 2013, σχεδόν το 40% των Ευρωπαίων πέρασαν τις διακοπές τους στην ΕΕ, σημειώθηκε δηλαδή αύξηση κατά 5 % μεγαλύτερη από το 2012.
Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, οι τουρίστες στην Ευρώπη αισθάνονται ασφαλείς και δηλώνουν πολύ ευχαριστημένοι. Οι ερωτηθέντες εξέφρασαν υψηλό βαθμό ικανοποίησης για τις περισσότερες πτυχές των διακοπών τους το 2013, ιδίως όσον αφορά την ασφάλεια (95 %) και την ποιότητα (95 %) των καταλυμάτων τους.
Η Επιτροπή, προκειμένου να διατηρήσει και να ενισχύσει την ηγετική θέση της Ευρώπης στον τομέα του τουρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο, εξέδωσε το 2010 ανακοίνωση στην οποία παρουσιάζεται μια σφαιρική στρατηγική για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του τομέα. Η ασφάλεια των τουριστικών καταλυμάτων αποτελεί μία από τις δράσεις που περιγράφονται στην εν λόγω ανακοίνωση. Πράγματι, η διατήρηση κατάλληλων και αποτελεσματικών επιπέδων ασφάλειας μπορεί να ενισχύσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και να δώσει ώθηση στην οικονομική μεγέθυνση μέσω της δημιουργίας ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για τις επιχειρήσεις και τη συνεργασία μεταξύ κρατών μελών, και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του τουριστικού τομέα.
Το 2013 ο αριθμός των διανυκτερεύσεων σε τουριστικά καταλύματα στην ΕΕ-28 έφθασε τα 2,6 δισεκατομμύρια. Επιπλέον, ο αριθμός των διανυκτερεύσεων σε τουριστικά καταλύματα από μη μόνιμους κατοίκους (π.χ. επισκέπτες από άλλες χώρες) αυξήθηκε κατά 4,8 % στην ΕΕ-28 στο διάστημα μεταξύ 2012 και 2013, φθάνοντας, το 2013, το 45 % των συνολικών διανυκτερεύσεων.
Σε ορισμένες χώρες, όπως η Μάλτα, η Κύπρος ή η Κροατία, τα τουριστικά καταλύματα χρησιμοποιούνται σχεδόν αποκλειστικά από μη μόνιμους κατοίκους (96 %, 93 % και 92 % αντίστοιχα), ενώ σε άλλες, όπως η Ρουμανία (18 %), η Πολωνία και η Γερμανία (και στις δυο χώρες το ποσοστό των μη μόνιμων κατοίκων είναι 20 %), συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Τα θέματα ασφάλειας που προκαλούν ανησυχία στους τουρίστες παρακολουθούνται από το 2008 συστηματικά, μέσω των ετήσιων ερευνών του Ευρωβαρόμετρου, και δίνεται έμφαση στην ασφάλεια των ξενοδοχείων και στην πυρασφάλεια. Οι ετήσιες έρευνες, στο σύνολό τους, επιβεβαιώνουν ότι η ασφάλεια δεν αποτελεί πηγή ανησυχίας για τους ευρωπαίους τουρίστες (οι απαντήσεις κυμαίνονται μεταξύ 0 % και 1 %). Παρόλα αυτά, μπορεί περιστασιακά να συμβαίνουν ατυχήματα που επηρεάζουν άμεσα τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις, αλλά και έμμεσα τη φήμη του σχετικού προορισμού με πρόσθετες αρνητικές επιπτώσεις σε άλλες επιχειρήσεις. Παρόλο που η ασφάλεια των τουριστικών καταλυμάτων αποτελεί αρμοδιότητα των κρατών μελών, η διασυνοριακή διάσταση είναι τόσο ισχυρή που επιβάλλει την εξέταση των επιπέδων ποιότητας και ασφάλειας των εν λόγω υπηρεσιών μεταξύ των κρατών μελών.
Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις υποδείξεις της έκθεσης της Επιτροπής το 2003 σχετικά με την ασφάλεια των υπηρεσιών για τους καταναλωτές, στην οποία διατυπωνόταν η σύσταση να βελτιωθούν οι διαθέσιμες γνώσεις για τους κινδύνους και τα δεδομένα των ατυχημάτων και να παρακολουθούνται συστηματικά οι πολιτικές και τα μέτρα των κρατών μελών, οδήγησε την Επιτροπή να εξετάσει το θέμα της ασφάλειας των υπηρεσιών τουριστικών καταλυμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο κατά τα τελευταία έτη, διεξάγοντας διάλογο με τους ενδιαφερόμενους φορείς και προβαίνοντας σε δράσεις με σκοπό την ενίσχυση των διαθέσιμων γνώσεων.
Μια σειρά μελετών και εργαστηρίων σχετικά με τις μεθόδους συλλογής στοιχείων όσον αφορά ατυχήματα και τραυματισμούς που σχετίζονται με την παροχή υπηρεσιών επέτρεψαν την καλύτερη κατανόηση του ζητήματος.
Η Επιτροπή υποστήριξε και διευκόλυνε τη διεξαγωγή συζητήσεων σχετικά με πρωτοβουλίες αυτορρύθμισης από τον τομέα φιλοξενίας καθώς και την ανταλλαγή απόψεων για τους καλύτερους δυνατούς τρόπους επίτευξης προόδου Πρόσφατα καταβλήθηκαν προσπάθειες για τον εντοπισμό των κινδύνων ασφάλειας και τη συγκέντρωση σχετικών στοιχείων από τον τομέα των τουριστικών καταλυμάτων που κατέδειξαν την πολυπλοκότητα του εγχειρήματος εξ αιτίας ενός συνδυασμού παραγόντων, όπως η πολυμορφία των ξενοδοχείων του τομέα ή ζητήματα φήμης.
Παρόλο που ορισμένες νομικές απαιτήσεις για τα τουριστικά καταλύματα προέρχονται από την οδηγία για τα προϊόντα του τομέα των δομικών κατασκευών και την ενωσιακή νομοθεσία για την ασφάλεια στην εργασία, δεν υπάρχει ειδική οριζόντια νομοθεσία σε επίπεδο ΕΕ ούτε κάποια τυποποιημένη προσέγγιση όσον αφορά την ασφάλεια των υπηρεσιών τουριστικών καταλυμάτων σε εθνικό επίπεδο, όπως προέκυψε από σχετική διαβούλευση που διενεργήθηκε πρόσφατα με τα κράτη μέλη σχετικά με το ισχύον κανονιστικό και μη κανονιστικό πλαίσιο όσον αφορά την ασφάλεια των τουριστικών καταλυμάτων, μεταξύ άλλων τομέων.
Η ασφάλεια των τουριστικών καταλυμάτων - και στον τομέα HORECA εν γένει - αποτελεί επίσης σημαντική συνιστώσα της πολιτικής για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία. Επιπλέον, υπάρχει ένα καλά παγιωμένο σώμα τομεακής νομοθεσίας σχετικά με το δομημένο περιβάλλον, τους ανελκυστήρες και άλλα προϊόντα που χρησιμοποιούνται στον τομέα των κατασκευών.
Η ύπαρξη διαφορετικών προσεγγίσεων στους κανονισμούς ασφάλειας δεν αποτελεί πρόβλημα αυτό καθαυτό, στον βαθμό που οι ευρωπαίοι καταναλωτές που χρησιμοποιούν αυτόν τον τύπο υπηρεσίας σε ολόκληρη την ΕΕ προστατεύονται επαρκώς, ανεξαρτήτως του προορισμού που επιλέγουν.
Οι καταναλωτές θεωρούν αυτονόητο ότι πρέπει να μπορούν να αγοράζουν υπηρεσίες τουριστικών καταλυμάτων αισθανόμενοι απόλυτη εμπιστοσύνη για την ασφάλειά τους, ανεξάρτητα από την επιλογή καταλύματος ή προορισμού στην ΕΕ. Σ’ αυτό το πλαίσιο και με βάση την παραδοχή ότι οι ευρωπαίοι καταναλωτές έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν επαρκή επίπεδα ασφάλειας τα οποία εφαρμόζονται και επιβάλλονται αποτελεσματικά οπουδήποτε και αν ταξιδέψουν στο εσωτερικό της ΕΕ, τίθενται τα ακόλουθα ερωτήματα:
1/ Με ποιο τρόπο ρυθμίζεται και παρακολουθείται στα διάφορα κράτη μέλη η ασφάλεια των καταναλωτών στον τομέα των τουριστικών καταλυμάτων;
2/ Οι πάροχοι υπηρεσιών τουριστικών καταλυμάτων που δραστηριοποιούνται διασυνοριακά υπόκεινται σε απαιτήσεις οι οποίες διασφαλίζουν την κατάλληλη προστασία των καταναλωτών και αυτή η διασυνοριακή τους δραστηριότητα δεν σημαίνει ότι μπορούν να αποφεύγουν τις υποχρεώσεις τους λόγω της ύπαρξης κρίσιμων κενών;
3/ Η ποικιλία των εθνικών συστημάτων και των μεθόδων επιτήρησης και επιβολής της εφαρμογής που χρησιμοποιούνται σε όλη την ΕΕ επηρεάζει σημαντικά την παροχή υπηρεσιών καταλυμάτων σε διασυνοριακό επίπεδο;
4/ Λαμβάνονται αποτελεσματικά υπόψη ορισμένα οριζόντια θέματα, όπως οι επιπτώσεις του κανονιστικού περιβάλλοντος στις ΜΜΕ και στους ευάλωτους καταναλωτές, ή ο τρόπος με τον οποίο ενσωματώνονται προς το παρόν στο ισχύον κανονιστικό πλαίσιο θέματα προσβασιμότητας ή η χρήση προτύπων για τέτοιου είδους υπηρεσίες;
5/ Η ασφάλεια των τουριστικών καταλυμάτων ρυθμίζεται προς το παρόν σε επίπεδα που είναι τα πλέον ενδεδειγμένα και με τα πλέον ενδεδειγμένα νομοθετικά μέσα;
Είναι γεγονός ότι η ύπαρξη διαφορετικών προσεγγίσεων για τη ρύθμιση της ασφάλειας καθιστά πιο δύσκολη τη σύγκριση της προστασίας της ασφάλειας την οποία απολαμβάνουν οι ευρωπαίοι πολίτες που χρησιμοποιούν υπηρεσίες τουριστικών καταλυμάτων σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σε απάντηση στην πρώτη ερώτηση σχετικά με το υφιστάμενο ρυθμιστικό πλαίσιο σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, και σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους οι υπηρεσίες της Επιτροπής, φαίνεται ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των εθνικών νομοθεσιών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των ερευνών που διενεργήθηκαν το 2013, από τα 24 τα κράτη μέλη που απάντησαν τα 16 διαθέτουν ειδική τομεακή νομοθεσία όσον αφορά τις υπηρεσίες τουριστικών καταλυμάτων. Φαίνεται επίσης ότι υπάρχουν ουσιώδεις διαφορές όσον αφορά την εμβέλεια και το περιεχόμενο της εθνικής, τομεακής νομοθεσίας: για παράδειγμα, ενώ τα περισσότερα από τα 16 κράτη μέλη περιλαμβάνουν στη νομοθεσία τους υποχρεώσεις σχετικά με την κατάσταση των εγκαταστάσεων ή τα επαγγελματικά προσόντα του πάροχου υπηρεσιών, μόνο 8 απαιτούν τη σύσταση αρμόδιων αρχών για την παρακολούθηση και τη λήψη μέτρων, και μόνο 5 προβλέπουν υποχρεώσεις για την επισήμανση και την εκτίμηση των κινδύνων.
Πέραν του κανονιστικού πλαισίου που ισχύει στα κράτη μέλη, ένα άλλο θέμα που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι το κατά πόσον και με ποιο τρόπο ελέγχεται το πλαίσιο αυτό και παρακολουθείται η εφαρμογή του. Το έγγραφο διαβούλευσης επιδιώκει να γίνει καλύτερα κατανοητή και αυτή η πτυχή.
Σε σχέση με τη δεύτερη ερώτηση, το έγγραφο διαβούλευσης επιδιώκει να εξετάσει αν η ύπαρξη διαφορετικών απαιτήσεων μεταξύ των κρατών μελών μπορεί να οδηγήσει σε διαφορές στα επίπεδα ασφάλειας, ιδίως στις περιπτώσεις που οι πάροχοι υπηρεσιών δραστηριοποιούνται σε διασυνοριακό επίπεδο και ενδέχεται να μην καλύπτονται επαρκώς από τη νομοθεσία που ισχύει σε κάποιο κράτος μέλος.
Όσον αφορά την τρίτη ερώτηση σχετικά με την παροχή της υπηρεσίας, σκοπός της είναι να εξακριβωθεί κατά πόσο αυτή η πολυμορφία των εθνικών συστημάτων επηρεάζει τους ισότιμους όρους ανταγωνισμού σε έναν τομέα που έχει καίρια σημασία για την οικονομική ευμάρεια της ΕΕ και για την εικόνα της ως επιθυμητού τουριστικού προορισμού, ειδικά για ορισμένες κατηγορίες υπηρεσιών που παρέχονται διασυνοριακά. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη τα ειδικά σχεδιασμένα μέσα και πρακτικές.
Όσον αφορά την τέταρτη ερώτηση, είναι σαφές ότι, για την ορθή εξισορρόπηση αναγκών και λύσεων, πρέπει να εξετάζονται προσεκτικά οι επιπτώσεις για όλα τα συμμετέχοντα μέρη. Ευάλωτοι καταναλωτές, καταναλωτές με ειδικές ανάγκες όσον αφορά την πρόσβαση, μικρότερες εγκαταστάσεις ή μεγάλα ξενοδοχεία ενδέχεται να έχουν διαφορετική αντίληψη γι' αυτό το ζήτημα και, ως εκ τούτου, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη διαφορετικοί προβληματισμοί. Στο πλαίσιο αυτό θα ήταν χρήσιμη μια συζήτηση για τα οφέλη της χρήσης της τυποποίησης όσον αφορά τις υπηρεσίες τουριστικών καταλυμάτων σε ολόκληρη την ΕΕ.
Τέλος, σχετικά με την πέμπτη ερώτηση, απομένει να προσδιοριστεί το επίπεδο στο οποίο θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν καλύτερα τα θέματα ασφάλειας προς όφελος καταναλωτών και επιχειρήσεων.
Οι ποσοτικές μετρήσεις για την αξιολόγηση των θεμάτων που τέθηκαν παραπάνω σπανίζουν, λόγω μεταξύ άλλων της αποσπασματικής προσέγγισης για τη συλλογή δεδομένων σχετικά με ατυχήματα και τραυματισμούς που σχετίζονται με την παροχή υπηρεσιών τουριστικών καταλυμάτων σε όλη την ΕΕ Ελλείψει τέτοιου είδους ποσοτικών μετρήσεων, το παρόν έγγραφο επιδιώκει να συγκεντρώσει όσο το δυνατόν περισσότερα στοιχεία και δεδομένα.
Πεδίο εφαρμογής
Σύμφωνα με τη NACE, τη στατιστική ταξινόμηση των οικονομικών δραστηριοτήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι εγκαταστάσεις τουριστικών καταλυμάτων που παρέχουν επί πληρωμή υπηρεσίες καταλυμάτων προσωρινής ή σύντομης διαμονής ταξινομούνται ως εξής: :
(1) Ξενοδοχεία και παρόμοια καταλύματα
· Ξενοδοχεία (και παρόμοιες εγκαταστάσεις, π.χ. υπό την επωνυμία «Bed & Breakfast»)·
· Ξενοδοχειακά θέρετρα·
· Ξενοδοχεία με διαμερίσματα/σουίτες·
· Μοτέλ.
Η κατηγορία αυτή δεν περιλαμβάνει την παροχή κατοικιών και διαμερισμάτων επιπλωμένων ή μη, ή διαμερισμάτων για πιο μόνιμη χρήση, συνήθως σε μηνιαία ή ετήσια βάση.
(2) Καταλύματα διακοπών και άλλα καταλύματα σύντομης διαμονής
· Παραθεριστικές κατοικίες για παιδιά και άλλες κατοικίες
· Διαμερίσματα και ισόγειες αυτοτελείς κατοικίες (bungalows)·
· Παραδοσιακές κατοικίες και καταλύματα τύπου καμπάνας χωρίς υπηρεσίες καθαριότητας·
· Ξενώνες νεότητας και ορεινά καταφύγια.
Η κατηγορία αυτή δεν περιλαμβάνει την παροχή κατοικιών και διαμερισμάτων επιπλωμένων ή μη, ή διαμερισμάτων για πιο μόνιμη χρήση, συνήθως σε μηνιαία ή ετήσια βάση.
(3) Χώροι κατασκήνωσης, εγκαταστάσεις για οχήματα αναψυχής και ρυμουλκούμενα οχήματα
· Κατάλυμα σε χώρους κάμπινγκ, ρυμουλκούμενα οχήματα, χώροι κατασκήνωσης για αναψυχή και χώροι κατασκήνωσης για ερασιτεχνική αλιεία και κυνήγι για επισκέπτες σύντομης διαμονής·
· Χώροι και εγκαταστάσεις για οχήματα αναψυχής·
· Καταφύγια προστασίας ή απλές εγκαταστάσεις bivouac για την τοποθέτηση σκηνών ή/και υπνόσακων.
Το κύριο θέμα της διαβούλευσης είναι οι υπηρεσίες τουριστικών καταλυμάτων με βάση τους ορισμούς που περιέχονται στην ως άνω ταξινόμηση. Οι υπηρεσίες αυτές χρησιμοποιούνται πράγματι από τους καταναλωτές σε περιστασιακή βάση και πολλές φορές στο εξωτερικό, όπου είναι πιθανό να είναι λιγότερο εξοικειωμένοι με το εκεί περιβάλλον, πολιτισμό, παραδόσεις, γλώσσα και νομικό σύστημα.
Η συζήτηση σχετικά με την ασφάλεια των τουριστικών καταλυμάτων περιστρεφόταν μέχρι στιγμής κυρίως γύρω από θέματα πυρασφάλειας. Πράγματι, ενώ οι πυρκαγιές σε ξενοδοχεία αντιπροσωπεύουν μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των ατυχημάτων που οφείλονται σε πυρκαγιά, τα ατυχήματα αυτά μπορεί να έχουν μεγάλο αντίκτυπο.
Ωστόσο, διάφορα ενδιαφερόμενα μέρη υποστηρίζουν ότι η ασφάλεια των τουριστικών καταλυμάτων δεν αφορά μόνο την πυρασφάλεια. Άλλες πτυχές ασφάλειας περιλαμβάνουν την κατάσταση των εγκαταστάσεων (εγκαταστάσεις αναψυχής, μπαλκόνια, υπνοδωμάτια, λουτρά, διάδρομοι, γυάλινες πόρτες, κ.λπ.) ή τους κινδύνους που οφείλονται σε διαρροές μονοξειδίου του άνθρακα (π.χ. λόγω λανθασμένης χρήσης ή βλάβης στα συστήματα θέρμανσης σε τουριστικά καταλύματα), οι οποίες ενίοτε ευθύνονται για μεγαλύτερο αριθμό τραυματισμών, ασθενειών ή θανάτων.
Μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις
Οι μικρές ή πολύ μικρές τουριστικές επιχειρήσεις διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στον ευρωπαϊκό τουρισμό. Στην Ευρώπη, το 90 % των τουριστικών επιχειρήσεων (συμπεριλαμβανομένων των καταλυμάτων) είναι ΜΜΕ και πολύ μικρές ΜΜΕ.
Σύμφωνα με την αρχή «προτεραιότητα στις μικρές επιχειρήσεις», η γενική πολιτική είναι οι πολύ μικρές επιχειρήσεις και οι μικρές επιχειρήσεις να εξαιρούνται πλήρως ή εν μέρει από τον διοικητικό φόρτο, στο μέτρο του δυνατού. Ενώ η συμμόρφωση με τις απαιτήσεις ασφάλειας μπορεί, πράγματι, να είναι πιο δαπανηρή και χρονοβόρα για τις μικρότερες επιχειρήσεις από ό,τι για τις μεγαλύτερες, θα πρέπει να εξασφαλιστεί ισορροπία μεταξύ της ανάγκης για βελτίωση της νομοθεσίας και της ασφάλειας των καταναλωτών.
Προσβασιμότητα και ευάλωτοι καταναλωτές
Η γήρανση του πληθυσμού δημιουργεί προκλήσεις και ευκαιρίες για τον τομέα τουριστικών καταλυμάτων, τόσο από την άποψη της ασφάλειας όσο και από την άποψη της ανάπτυξης. Σύμφωνα με τις προβλέψεις ο αριθμός των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών αναμένεται να φθάσει το 20 % του πληθυσμού το 2020. Αυτή η πληθυσμιακή ομάδα, που αποτελείται από άτομα με αγοραστική δύναμη και ελεύθερο χρόνο, αντιπροσωπεύει σηµαντική δυνητική αγορά. Ωστόσο, για να αξιοποιηθεί αυτή η δυνητική αγορά, πρέπει να ληφθούν βασικά μέτρα σχετικά με τις πτυχές που συνδέονται με την ασφάλεια και την προσβασιμότητα.
Πρέπει να αξιολογηθούν επίσης τα ειδικά μέτρα ασφάλειας για ορισμένες κατηγορίες ευάλωτων καταναλωτών λόγω πιθανών αναγκών προσβασιμότητας. Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες η δυνητική αγορά για προσβάσιμο τουρισμό εκτιμάται σε περίπου 127 εκατομμύρια άτομα. Στον αριθμό αυτό περιλαμβάνονται ταξιδιώτες με ειδικές ανάγκες πρόσβασης (μακροχρόνια/μόνιμη σωματική αναπηρία, προσωρινή αναπηρία, ηλικιωμένοι, συνοδοί ή φροντιστές ή οικογένειες με μικρά παιδιά). Τα μέτρα πυρασφάλειας καθώς και τα σχέδια εκκένωσης ή έκτακτης ανάγκης όσον αφορά τις υπηρεσίες τουριστικών καταλυμάτων που παρέχονται στους καταναλωτές πρέπει να συνεκτιμούν τις ειδικές ανάγκες των ατόμων με αναπηρία και με μειωμένη κινητικότητα.
Για διαφορετικούς λόγους, αλλά πάντα στο πλαίσιο της ομάδας ευάλωτων καταναλωτών, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα μέτρα ασφάλειας για τα πρόσωπα ηλικίας κάτω των 15 ετών.
Υφιστάμενα μέσα και επιβολή Εθνικό επίπεδο
Σε γενικές γραμμές, οι πολιτικές για τις υπηρεσίες τουριστικών καταλυμάτων διαφέρουν σημαντικά. Το 2013, ζητήθηκε από τα κράτη μέλη να περιγράψουν, μέσω ερωτηματολογίου, τους εθνικούς κανόνες σχετικά με την ασφάλεια των υπηρεσιών τουριστικών καταλυμάτων (μεταξύ άλλων υπηρεσιών). Από τα 24 κράτη μέλη που υπέβαλαν στοιχεία, τα 21 ανέφεραν την ύπαρξη γενικής νομοθεσίας που καλύπτει τις υπηρεσίες ως κατηγορία (εν είδει γενικής νομοθεσίας για την ασφάλεια των υπηρεσιών ή την ασφάλεια των προϊόντων ή την προστασία των καταναλωτών ή την ασφάλεια κατά την εργασία), ενώ 17 κράτη μέλη ανέφεραν την ύπαρξη αναλυτικής τομεακής νομοθεσίας σε σχέση με τις υπηρεσίες καταλυμάτων, η οποία σε 6 περιπτώσεις συμπληρωνόταν με αυτορρύθμιση. Δύο κράτη μέλη δεν ανέφεραν την ύπαρξη καμίας οριζόντιας ή τομεακής πολιτικής.
Η ανάλυση του περιεχομένου της κοινοποιηθείσας τομεακής νομοθεσίας επέτρεψε τη λεπτομερέστερη σύγκριση μεταξύ των κρατών μελών. Οι αρμόδιες αρχές είχαν στη διάθεσή τους κατάλογο με τις σχετικές με την ασφάλεια διατάξεις (βλ. πίνακα κατωτέρω) και τους ζητήθηκε να επισημάνουν ποιες από αυτές ίσχυαν στην εθνική τους νομοθεσία. Στα περισσότερα από τα 17 κράτη μέλη (13 κράτη μέλη) στα οποία ισχύει τομεακή νομοθεσία (AT, BE, CY, CZ, DE; ES, ET, EL, FR, HR, IT, LT, LU, MT, PL, PT, SK) προβλέπονται υποχρεώσεις που σχετίζονται με την κατάσταση των κτιρίων: σε 8 περιπτώσεις προβλέπεται η γενική υποχρέωση παροχής μόνον ασφαλών υπηρεσιών ενώ σε 10 περιπτώσεις προβλέπονται υποχρεώσεις που σχετίζονται με τα επαγγελματικά προσόντα του πάροχου υπηρεσιών. Από την άλλη πλευρά, μόνο τα μισά από αυτά τα κράτη μέλη (DE ,EL, CZ, HR, LU, MT, PL, PT, SK) απαιτούν εκ του νόμου τη δημιουργία αρχών για την παρακολούθηση και τη λήψη μέτρων. Επιπλέον, μόνο σε 5 (LU, MT, CZ, PL, EL) προβλέπονται διατάξεις για τον προσδιορισμό και την εκτίμηση των κινδύνων και μόνο σε 2 (CZ, PL) υπάρχει υποχρέωση ενημέρωσης των αρχών σχετικά με τα ατυχήματα και τους κινδύνους που συνδέονται με την παροχή της υπηρεσίας– που αποτελεί σημαντικό εργαλείο για τη διενέργεια συγκρίσεων σε ολόκληρη την ΕΕ.
Ευρωπαϊκό επίπεδο
Η ελεύθερη παροχή υπηρεσιών διέπεται από τα άρθρα 56-62 ΣΛΕΕ. Πιο συγκεκριμένα η οδηγία 2006/123/ΕΚ σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά στοχεύει να διευκολύνει την άσκηση του δικαιώματος εγκατάστασης από τους πάροχους υπηρεσιών και την ελεύθερη κυκλοφορία των υπηρεσιών, διευκολύνοντας κατά τον τρόπο αυτό τους παρόχους υπηρεσιών της ΕΕ να δραστηριοποιούνται σε οποιοδήποτε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ. Η ασφάλεια των υπηρεσιών δεν αποτελεί το κύριο αντικείμενο της οδηγίας. Ωστόσο, το άρθρο 18 της οδηγίας επιτρέπει παρεκκλίσεις από την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών (άρθρο 16) υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις και σε συγκεκριμένες περιπτώσεις που αφορούν την ασφάλεια των υπηρεσιών. Υπό τις συνθήκες αυτές, το κράτος μέλος υποδοχής μπορεί, κατ’ εξαίρεση, να εφαρμόσει τις απαιτήσεις της οδηγίας σε έναν εισερχόμενο πάροχο υπηρεσιών σχετικά με την παροχή μιας συγκεκριμένης υπηρεσίας. Σύμφωνα με τους όρους του άρθρου 23 της οδηγίας, τα κράτη μέλη μπορούν να εξασφαλίζουν ότι οι πάροχοι υπηρεσιών των οποίων οι υπηρεσίες παρουσιάζουν άμεσο και συγκεκριμένο κίνδυνο για την υγεία συνάπτουν την κατάλληλη ασφάλιση ανάληψης ευθύνης. Η υποχρέωση αμοιβαίας συνδρομής για το κράτος μέλος εγκατάστασης καλύπτει συγκεκριμένα πληροφορίες σχετικά με τον κίνδυνο πρόκλησης σοβαρής βλάβης στην υγεία ή στην ασφάλεια (άρθρο 29 παράγραφος 3). Τέλος, το άρθρο 26 προβλέπει ένα πλαίσιο προαιρετικών μέτρων για τη βελτίωση της ποιότητας σχετικά με την πιστοποίηση ή την αξιολόγηση των δραστηριοτήτων του παρόχου υπηρεσιών, την κατάρτιση χαρτών ποιότητας ή σημάτων ποιότητας καθώς και την ανάπτυξη προαιρετικών ευρωπαϊκών προτύπων στον τομέα των υπηρεσιών.
Όσον αφορά την ασφάλεια των υπηρεσιών που συνδέονται με τον τουρισμό, δεν υπάρχει ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο σε επίπεδο ΕΕ. Το μόνο μέσο που σχετίζεται με την ασφάλεια των τουριστικών καταλυμάτων είναι η σύσταση 86/666 του Συμβουλίου που αφορά την πυρασφάλεια στα υπάρχοντα ξενοδοχεία, στην οποία ορίζονται ελάχιστα πρότυπα ασφάλειας για όλα τα ξενοδοχεία στην ΕΕ (με χωρητικότητα τουλάχιστον 20 κλινών) και με την οποία συνιστάται στα κράτη μέλη να λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου να εγγυώνται την τήρηση των εν λόγω προτύπων ασφαλείας, όταν δεν επαρκεί η ισχύουσα νομοθεσία.
Επιπλέον, μια σειρά μηχανισμών και πρωτοβουλιών της ΕΕ σε διάφορους τομείς πολιτικής (π.χ. REACH, προϊόντα του τομέα των δομικών κατασκευών, ασφάλεια στον χώρο εργασίας, επαγγελματικά προσόντα, περιβάλλον και οργανωμένα ταξίδια) μπορούν να συνεισφέρουν άμεσα ή έμμεσα στην ασφάλεια των υπηρεσιών τουριστικών καταλυμάτων.
Για παράδειγμα, στο πλαίσιο της εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 305/2011 για τα προϊόντα του τομέα των δομικών κατασκευών, η Επιτροπή έχει ζητήσει από τη CEN/CENELEC να αναπτύξει το συντομότερο δυνατόν ένα εναρμονισμένο πρότυπο για τους ανιχνευτές μονοξειδίου του άνθρακα. Το πρότυπο θα προβλέπει την πιστοποίηση από τρίτο μέρος των εν λόγω προϊόντων και θα εξασφαλίζει τον κατάλληλο βαθμό ευαισθησίας και την ένδειξη του τέλους του κύκλου ζωής.
Παρακολούθηση και επιβολή
Το μοναδικό ευρωπαϊκό μέσο που διέπει προς το παρόν την πυρασφάλεια στα τουριστικά καταλύματα είναι από τη φύση του μη δεσμευτικό και, ως εκ τούτου, δεν υφίσταται υποχρεωτική επιβολή. Τον Ιούνιο του 2001, η Επιτροπή παρουσίασε έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της σύστασης στα κράτη μέλη. Η έκθεση κατέληγε στο συμπέρασμα ότι, παρότι η σύσταση συνέβαλε στην αύξηση του επιπέδου ασφάλειας στα ξενοδοχεία σε όλη την ΕΕ, δεν είχαν επιτευχθεί πλήρως τα ελάχιστα πρότυπα ασφαλείας που καθορίζονται σ' αυτήν.
Με ίδια πρωτοβουλία, η FTO-ABTA (η ομοσπονδία ταξιδιωτικών πρακτόρων που συγχωνεύτηκε με τη βρετανική ένωση ταξιδιωτικών γραφείων) διεξήγαγε το 2009 μελέτη όσον αφορά τη συμμόρφωση με τους ισχύοντες κανόνες πυρασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης της σύστασης 86/666, από τους πάροχους τουριστικών καταλυμάτων που εφαρμόζουν τις μεθόδους επιθεώρησης και υποβολής εκθέσεων της βρετανικής τουριστικής βιομηχανίας. Επιθεωρήθηκαν 2.123 εγκαταστάσεις σε 10 κράτη μέλη της ΕΕ είτε από το προσωπικό των τουριστικών πρακτόρων (δηλαδή ειδικά εκπαιδευμένο στον τομέα των παραθεριστικών καταλυμάτων προσωπικό ή προσωπικό με ειδίκευση σε θέματα υγείας και ασφάλειας) ή από εξωτερικούς συμβούλους.
Στη μελέτη παρουσιάζεται συνοπτικά η κατάταξη των εγκαταστάσεων ανά χώρα και καταδεικνύονται μεγάλες εθνικές διαφορές όσον αφορά τα πρότυπα πυρασφάλειας σε ξενοδοχειακά θέρετρα: για την ενίσχυση της αξιοπιστίας των εξαγόμενων δεδομένων επισημαινόταν στη μελέτη ότι δεν υπήρχε κανένας λόγος ώστε οι εγγραφές των ίδιων των ταξιδιωτικών πρακτόρων (είτε τις συντάσσουν οι ίδιοι είτε σύμβουλοι) να απεικονίζουν μια εικόνα της εγκατάστασης λιγότερο ικανοποιητική από εκείνη που παρουσίαζαν τα δεδομένα.
Επιπλέον, η μελέτη κατέληγε στο συμπέρασμα ότι το 38 % των εγκαταστάσεων που ελέγχθηκαν από τους ταξιδιωτικούς πράκτορες και τους συμβούλους τους ενδέχεται να μη συμμορφώνονται με τη σύσταση 86/666 που αφορά την πυρασφάλεια στα υπάρχοντα ξενοδοχεία.
Έρευνες του Ευρωβαρομέτρου
Ένα έκτακτο Ευρωβαρόμετρο για την ασφάλεια των υπηρεσιών, που δημοσιεύτηκε το 2012, αφορούσε τις πτυχές της ασφάλειας ορισμένων κατηγοριών επί πληρωμή υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των τουριστικών καταλυμάτων.
Στο διάστημα μεταξύ 7 και 10 Μαΐου 2012, 25 524 ευρωπαίοι πολίτες ηλικίας 15 ετών και άνω συμμετείχαν σε συνέντευξη και στα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σκοπός της έρευνας ήταν να διερευνηθεί ο τρόπος με τον οποίο οι Ευρωπαίοι αντιλαμβάνονται την ασφάλεια ορισμένων υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των τουριστικών καταλυμάτων, καθώς και η σχετική εμπειρία τους. Ειδικότερα, τα στοιχεία που αποτέλεσαν αντικείμενο της έρευνας ήταν:
Οι αντιλήψεις όσον αφορά την ασφάλεια των εν λόγω υπηρεσιών. Το ποσοστό χρήσης κάθε υπηρεσίας και η συχνότητα των ατυχημάτων που προκαλούν τραυματισμούς. Η εμπειρία από τις πτυχές που αφορούν την ασφάλεια σε συνάρτηση με τη χρήση κάθε υπηρεσίας (το ίδιο το κτίριο, το δωμάτιο και ο εξοπλισμός του, οι συνθήκες υγιεινής, τα σήματα και ο εξοπλισμός πυρόσβεσης, οι εγκαταστάσεις ψυχαγωγίας, η υποδομή πισίνας, το σύστημα θέρμανσης και η προστασία από τη διαρροή μονοξειδίου του άνθρακα). Τα παρατηρούμενα αίτια και οι συνέπειες των ατυχημάτων που προκαλούν τραυματισμούς. Κατά πόσον οι καταναλωτές διαμαρτύρονται για τα ατυχήματα, και οι λόγοι για τους οποίους δεν υποβάλλουν καταγγελίες.
Τα κύρια αποτελέσματα της μελέτης ήταν τα εξής:
- Σε γενικές γραμμές, οι δηλώσεις ατυχημάτων που προκάλεσαν τραυματισμούς κατά τη χρήση υπηρεσιών ήταν ολιγάριθμες.
- Οι περισσότεροι ερωτηθέντες (54 %) δήλωσαν ότι τα ατυχήματα που προκάλεσαν τραυματισμούς κατά τη χρήση επί πληρωμή υπηρεσιών προκλήθηκαν από τους ίδιους/τον χρήστη.
- Όσον αφορά τα καταλύματα, το 98 % των ερωτηθέντων δεν ανέφερε κανένα ατύχημα κατά τη διαμονή του σε επί πληρωμή κατάλυμα την τελευταία διετία.
Πρότυπα Υπηρεσιών
Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1025/2012 σχετικά με την ευρωπαϊκή τυποποίηση, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2013, καθορίζει τις προϋποθέσεις για την ευρωπαϊκή τυποποίηση με σαφή αναφορά στην ανάπτυξη προτύπων στον τομέα των υπηρεσιών. Επίσης, ανοίγει τον δρόμο για την ευρωπαϊκή τυποποίηση που θα μπορεί να υποστηρίξει την εφαρμογή της νομοθεσίας και των πολιτικών της Ένωσης στον τομέα της ασφάλειας των υπηρεσιών. Το άρθρο 2 παράγραφος 4 στοιχείο γ) προβλέπει ότι οι τεχνικές προδιαγραφές των προτύπων (απαιτήσεις) για τις υπηρεσίες περιλαμβάνουν τα επίπεδα ποιότητας, απόδοσης, διαλειτουργικότητας, προστασίας του περιβάλλοντος, υγείας ή ασφάλειας. Η διάταξη αυτή πιθανόν να αφήνει περιθώρια για την τυποποίηση της ασφάλειας των υπηρεσιών τουριστικών καταλυμάτων.
Εναλλακτικά μέσα
Το 2008, η ένωση ξενοδοχείων, εστιατορίων και καφενείων στην Ευρώπη (HOTREC), πιστή πάντα στην προτίμησή της για προσεγγίσεις που βασίζονται στις επιδόσεις του κλάδου παρά σε κανονιστικά, ρυθμιστικά μέτρα, ανέπτυξε μια πρωτοβουλία αυτορρύθμισης, γνωστή ως μέθοδος MBS (Σύστημα Διαχείρισης Κτιρίων), που στοχεύει στην περαιτέρω βελτίωση της πυρασφάλειας σε όλα τα ξενοδοχεία στην Ευρώπη. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής συμμετείχαν σε συμβουλευτική επιτροπή των ενδιαφερόμενων μερών που δραστηριοποιήθηκε καθόλη τη διάρκεια ανάπτυξης της μεθοδολογίας. Η MBS περιλαμβάνει μια σειρά συστάσεων με κεντρικό άξονα τις επιδόσεις που αποσκοπούν να παρέχουν καθοδήγηση στη διεύθυνση των ξενοδοχείων, ώστε να διασφαλίζεται ότι τα δομικά χαρακτηριστικά του ξενοδοχείου και τα συστήματά του μπορούν να ανταποκρίνονται αποτελεσματικά στους ίδιους στόχους που προβλέπονται στη σύσταση 86/666 του Συμβουλίου.
Η αρχή της δημιουργίας ενός μέτρου αυτορρύθμισης από την ίδια την τουριστική βιομηχανία έτυχε ευρείας στήριξης. Η ανακοίνωση της Επιτροπής για τον Τουρισμό 2010 προβλέπει ότι η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να συνεργάζεται στενά με τα κράτη μέλη, την τουριστική βιομηχανία και τους οργανισμούς των ενδιαφερόμενων μερών του τομέα για να βελτιωθεί η ασφάλεια των δομών των καταλυμάτων, ιδίως όσον αφορά τους κινδύνους πυρκαγιάς.
Ειδικές δράσεις για την ασφάλεια των τουριστικών καταλυμάτων από την Επιτροπή
Η Επιτροπή τα τελευταία χρόνια έχει αναπτύξει ορισμένες δράσεις σχετικά με τις τουριστικές υπηρεσίες καταλυμάτων.
Ενέργειες 2003-2012
Το παλαιότερο ενωσιακό κείμενο που βρίσκεται ακόμη σε ισχύ και αφορά την ασφάλεια των τουριστικών καταλυμάτων είναι η προαναφερόμενη σύσταση του Συμβουλίου 86/666/ΕΟΚ για την πυρασφάλεια στα υπάρχοντα ξενοδοχεία.
Όταν ο νομοθέτης της ΕΕ εκσυγχρόνισε τους κανόνες που αφορούν την ασφάλεια των καταναλωτικών προϊόντων, δεν περιέλαβε στην πρωτοβουλία αυτή την ασφάλεια των υπηρεσιών. Σύμφωνα με το άρθρο 20 της οδηγίας 2001/95/ΕΚ για τη γενική ασφάλεια των προϊόντων (ΟΓΑΠ), ωστόσο, η Επιτροπή «εντοπίζει τις ανάγκες, δυνατότητες και προτεραιότητες της κοινοτικής δράσης για την ασφάλεια των υπηρεσιών και υποβάλλει, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, πριν από την 1η Ιανουαρίου 2003, έκθεση, συνοδευόμενη από προτάσεις επί του θέματος, ανάλογα με την περίπτωση».
Ως εκ τούτου, η Επιτροπή ξεκίνησε διαβούλευση και εξέδωσε έκθεση το 2003 σχετικά με την ασφάλεια των υπηρεσιών για τους καταναλωτές, όπου επισημαινόταν ότι «ενδείκνυται να δοθεί έμφαση σε τομείς που αφορούν περισσότερο τους καταναλωτές, από διασυνοριακή προοπτική, όπως οι υπηρεσίες μαζικής στέγασης (π.χ. ξενοδοχεία, κατασκηνώσεις ή άλλες τουριστικές εγκαταστάσεις) και οι δραστηριότητες αθλητισμού και αναψυχής». Το Συμβούλιο ενέκρινε τα αποτελέσματα της έκθεσης της Επιτροπής και εξέδωσε το 2003 ψήφισμα σχετικά με την ασφάλεια των υπηρεσιών για τους καταναλωτές, με το οποίο καλούσε την Επιτροπή να εξετάσει την «ανάγκη για την ανάληψη συγκεκριμένων κοινοτικών πρωτοβουλιών και δραστηριοτήτων στον τομέα αυτόν, οι οποίες θα μπορούσαν να συμπεριλαμβάνουν, συν τοις άλλοις, την ανάπτυξη νομοθετικού πλαισίου με ιδιαίτερη έμφαση στους προσδιορισμένους τομείς προτεραιοτήτων». Επιπλέον, παρότρυνε την Επιτροπή να μελετήσει, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, το πεδίο εφαρμογής, τις προτεραιότητες και τις πλέον κατάλληλες και αποτελεσματικές προσεγγίσεις, μεθόδους και διαδικασίες για τη βελτίωση των γνώσεων για την ασφάλεια των υπηρεσιών και τη συλλογή δεδομένων, καθώς και να εξετάσει με ποιο τρόπο τα ευρωπαϊκά πρότυπα μπορούν να συμβάλουν στην εξασφάλιση κοινού υψηλού επιπέδου ασφάλειας των υπηρεσιών για τους καταναλωτές.
Το 2005, η Επιτροπή ξεκίνησε μελέτη για την επισήμανση και περιγραφή των υφιστάμενων μεθοδολογιών σε θέματα παρακολούθησης ατυχημάτων και τη συλλογή δεδομένων σε σχέση με την παροχή υπηρεσιών προς τους καταναλωτές, με ιδιαίτερη έμφαση στις τουριστικές υπηρεσίες και σε συναφείς δραστηριότητες, προκειμένου να προβεί σε συγκριτική ανάλυση των εν λόγω μεθόδων και να προτείνει εναλλακτικές λύσεις για ένα μελλοντικό καθεστώς σε επίπεδο ΕΕ. Στη μελέτη διατυπωνόταν η παρατήρηση ότι ο τουρισμός και τα ατυχήματα που συνδέονται με την ψυχαγωγία κατανέμονται πολύ άνισα μεταξύ των διαφόρων περιφερειών (ακόμη και μεταξύ των επιμέρους πόλεων των τουριστικών θερέτρων) σε κάθε κράτος μέλος. Απεναντίας, τα περισσότερα ατυχήματα που σχετίζονται με προϊόντα τείνουν να κατανέμονται ομοιόμορφα στους πληθυσμούς μόνιμων κατοίκων. Επομένως, οι μέθοδοι συγκέντρωσης δεδομένων που είναι οι πλέον κατάλληλες για τις ανάγκες ασφάλειας στον τομέα των υπηρεσιών τουριστικών καταλυμάτων διαφέρουν κατά πολύ από εκείνες που είναι οι πλέον κατάλληλες για τις ανάγκες ασφάλειας των προϊόντων και το γεγονός αυτό περιορίζει τη δυνατότητα η ίδια βάση δεδομένων να εξυπηρετεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και τις δύο διαφορετικές αυτές ανάγκες. Η μελέτη κατέληγε στο συμπέρασμα ότι μια ενιαία κεντρική βάση δεδομένων που θα περιέχει πληροφορίες για όλα τα ατυχήματα που συνδέονται με τον τουρισμό και τις υπηρεσίες αναψυχής δεν αποτελεί εφικτό σχέδιο σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο. Η μελέτη ως κύρια σύσταση προτείνει να επιβληθεί σε μακροπρόθεσμα, σε επίπεδο ΕΕ, μια κοινή υποχρέωση σε όλους όσοι παρέχουν υπηρεσίες στους καταναλωτές να δηλώνουν όλα τα σοβαρά περιστατικά που αφορούν καταναλωτές και επισημαίνει την υποχρέωση των κρατών μελών να παράγουν εθνικές εκτιμήσεις ατυχημάτων για κάθε τουριστικό τομέα και τομέα ψυχαγωγίας σε ένα τυποποιημένο μορφότυπο που θα αναρτάται εύκολα σε έναν ευρωπαϊκό ιστότοπο για τη δημιουργία συγκριτικών πινάκων.
Το 2005, η Επιτροπή ζήτησε τη γνώμη των κρατών μελών για ενδεχόμενη αναθεώρηση της σύστασης 86/666. Εκείνη τη χρονική περίοδο, ορισμένα κράτη μέλη θεωρούσαν επαρκείς τις απαιτήσεις που ίσχυαν σε επίπεδο ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο, ενώ ορισμένα άλλα επιθυμούσαν την επικαιροποίηση των απαιτήσεων πυρασφάλειας στα ξενοδοχεία σε επίπεδο ΕΕ, ιδίως για τη βελτίωση θεμάτων όπως η διαχείριση της πυρασφάλειας, οι οδηγίες ασφάλειας, η εκπαίδευση του προσωπικού και ο σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης. Εκείνη τη φορά δεν υπήρξε συναίνεση.
Οι συστάσεις της μελέτης για τα συστήματα συλλογής δεδομένων συζητήθηκαν περαιτέρω και εξετάστηκαν ενδελεχέστερα στο πλαίσιο ενός διεθνούς εργαστηρίου που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες το 2006 με θέμα τη συλλογή δεδομένων σχετικά με τα ατυχήματα και τους τραυματισμούς όσον αφορά τα μη διατροφικά προϊόντα και την αξιολόγηση των κινδύνων στον τομέα των υπηρεσιών («Accident and injury data collection for non-food products and service risk assessment»). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, οι συμμετέχοντες στο εργαστήριο κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι πρέπει να παρέχεται καλύτερη πρόσβαση μέσω του διαδικτύου στις υπάρχουσες βάσεις δεδομένων και στα δεδομένα ατυχημάτων και ότι η επέκταση των υφιστάμενων βέλτιστων πρακτικών αποτελεί την καλύτερη προσέγγιση σε βραχυπρόθεσμη και μεσοπρόθεσμη βάση.
Παράλληλα, κατά τη διάρκεια του 2006, η Επιτροπή ξεκίνησε μελέτη σχετικά με τη δυνατότητα βελτίωσης της ευρωπαϊκής βάσης δεδομένων για τους τραυματισμούς (IDB) ώστε να συλλέγονται δεδομένα και σχετικά με τις υπηρεσίες. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, ενώ είναι δύσκολο στην πράξη να βελτιωθεί η βάση δεδομένων, ώστε να συμπεριλάβει και δεδομένα για τραυματισμούς που συνδέονται με την παροχή υπηρεσιών, θα πρέπει να ξεκινήσει ειδική έρευνα συνέχειας με βάση τα ήδη διαθέσιμα δεδομένα στην IDB, ώστε να διαμορφωθεί μια καλύτερη εικόνα για τα ατυχήματα που συνδέονται με την παροχή υπηρεσιών.
Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής του 2007 – «Ατζέντα για έναν αειφόρο και ανταγωνιστικό ευρωπαϊκό τουρισμό», η εγγύηση της απόλυτης ασφάλειας των τουριστών καθώς και των τοπικών κοινοτήτων όπου προσφέρονται οι τουριστικές υπηρεσίες αποτελεί μια περαιτέρω πρόκληση και βασική προϋπόθεση για την επιτυχή ανάπτυξη του τουρισμού. Στη σημερινή συγκυρία στην οποία έχει μεγάλη σημασία η δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης, η εγγύηση της ασφάλειας των τουριστών διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο για τον τομέα του τουρισμού.
Το 2010, η Επιτροπή δρομολόγησε μια φιλόδοξη μελέτη για την περιγραφή του ξενοδοχειακού τομέα ανά κράτος μέλος, με στόχο να εντοπιστούν οι βασικοί κίνδυνοι για την ασφάλεια (εξαιρουμένων των κινδύνων που σχετίζονται με την ασφάλεια των τροφίμων) και να γίνει απογραφή των τραυματισμών και των ατυχημάτων που συνέβησαν σε ξενοδοχεία κατά τα τελευταία έτη. Ωστόσο, η μελέτη δεν κατόρθωσε να εκπληρώσει τους στόχους της εξαιτίας, μεταξύ άλλων, της πολυμορφίας του ξενοδοχειακού τομέα και της έλλειψης διαθεσιμότητας στατιστικών για τα ατυχήματα που σχετίζονται ειδικά με την παροχή υπηρεσιών, σε συνδυασμό επίσης και με θέματα φήμης. Η ποιότητα των συστάσεων της μελέτης, αντίθετα προς τις προσδοκίες, δεν ήταν τέτοια ώστε να χρησιμεύσει ως βάση για τη λήψη πολιτικών αποφάσεων και ως εκ τούτου η μελέτη δεν έγινε δεκτή από τις υπηρεσίες της Επιτροπής.
Η προαναφερόμενη ανακοίνωση της Επιτροπής του 2010 για τον τουρισμό σκιαγραφεί μια πολιτική που αποσκοπεί στην στήριξη του συγκεκριμένου τομέα της ευρωπαϊκής οικονομίας και προτείνει πρωτοβουλίες με σκοπό τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς του καθώς και της βιώσιμης και ποιοτικής ανάπτυξής του. Αναφέρεται συγκεκριμένα ότι η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να συνεργάζεται στενά με τα κράτη μέλη, την τουριστική βιομηχανία και τις οργανώσεις των ενδιαφερόμενων μερών του τομέα με σκοπό τη βελτίωση της ασφάλειας των δομών των καταλυμάτων, ιδίως όσον αφορά τους κινδύνους πυρκαγιάς. Στην ανακοίνωση τονίζονται οι δυνατότητες που υπάρχουν για την ανάπτυξη του τουρισμού μέσω της βελτίωσης της ασφάλειας στην τουριστική βιομηχανία.
Τέλος, η έκθεση ίδιας πρωτοβουλίας που συνέταξε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ανταποκρινόμενο σε αυτή την ανακοίνωση «τονίζει ότι είναι σημαντικό να δοθεί η δέουσα προσοχή στο θέμα της ασφάλειας στα διάφορα είδη ξενοδοχείων, ιδίως όσον αφορά τους κανόνες πυρασφάλειας και τα μέτρα ασφάλειας για το μονοξείδιο του άνθρακα».
Πρόσφατες ενέργειες (2012-2013)
Μια από τις δυνατότητες που συζητήθηκε πρόσφατα από τις υπηρεσίες της Επιτροπής ήταν η αναθεώρηση της σύστασης 86/666 που αφορά την πυρασφάλεια στα υπάρχοντα ξενοδοχεία με βάση τη μέθοδο MBS. Γα τον σκοπό αυτό, τον Ιούνιο του 2012 διοργανώθηκε ένα συμβουλευτικό εργαστήριο με τα ενδιαφερόμενα μέρη για να συζητηθεί η συγκεκριμένη επιλογή. Υπήρξε συναίνεση σχετικά με τις γενικές αρχές της πρωτοβουλίας, ιδίως όσον αφορά την ανάγκη προσαρμογής και βελτίωσης του περιεχομένου της σύστασης όσον αφορά μεταξύ άλλων τις απαιτήσεις της, το πεδίο εφαρμογής της και την εφαρμογή της σε εθνικό επίπεδο. Επίσης, η πλειονότητα των ενδιαφερόμενων μερών προχώρησε ένα βήμα πιο μπροστά διατυπώνοντας επιφυλάξεις για το κατά πόσο ο μη δεσμευτικός χαρακτήρας της σύστασης αποτελεί το πλέον ενδεδειγμένο μέσο για την αντιμετώπιση του προβλήματος της πυρασφάλειας στα ξενοδοχεία σε ολόκληρη την Ευρώπη, εξ αιτίας της έλλειψης συνεκτικής εφαρμογής και επιβολής στα κράτη μέλη. Ωστόσο, δεν υπήρξε συναίνεση μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών σχετικά με την ανάληψη περαιτέρω δράσης, ιδίως όσον αφορά το περιεχόμενο της μεθόδου MBS. Διατυπώθηκαν διάφορες προτάσεις σχετικά με τις πτυχές που χρήζουν περαιτέρω εξέτασης και οι οποίες περιλαμβάνονται στο πεδίο εφαρμογής της πράσινης βίβλου.
Η Επιτροπή καλεί όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να συμμετάσχουν, απαντώντας στα ερωτήματα που περιέχονται στο παρόν έγγραφο. Η συμμετοχή τους δεν πρέπει απαραίτητα να καλύπτει όλα τα θέματα που θίγονται στο παρόν έγγραφο.
Οι απαντήσεις θα δημοσιευτούν στο διαδίκτυο, εκτός και αν οι ερωτώμενοι ζητήσουν ρητά οι απαντήσεις τους να καλυφθούν από απόρρητο. Οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να διαβάσουν την ειδική δήλωση περί απορρήτου για τον τρόπο με τον οποίο τα προσωπικά τους δεδομένα και οι απαντήσεις τους θα αποτελέσουν αντικείμενο επεξεργασίας.
Στον ιστότοπό μας θα δημοσιευτεί συνοπτική παρουσίαση των απαντήσεων http://ec.europa.eu/dgs/health_consumer/dgs_consultations/ca/consultation_20141130_tourism_en.htm
Περαιτέρω ερωτήσεις μπορούν να αποστέλλονται στη διεύθυνση:SANCO-GREEN-PAPER-TOURISM-ACCOMM-SAFETY@ec.europa.eu.
Blog:marina anastas.kourbela
ΠΗΓΗ : " ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΖΩΝΗ "
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου