ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ : " Εμείς και οι αρχαίοι χώροι θέασης και ακρόασης "

18/05/2015  [10:04]

Πανελλαδικές: Δείτε το θέμα της Νεοελληνικής Γλώσσας. ΣΥΝΕΧΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

Κείμενο του ομότιμου καθηγητή αρχαιολογίας, του Πανεπιστημίου Αθηνών, Βασίλη Λαμπρινουδάκη έπεσε στη Νεοελληνική Γλώσσα στην πρεμιέρα των Πανελλαδικών Εξετάσεων.

Το θέμα θεωρείται αναμενόμενο και λόγω του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Μουσείων.

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ΄ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β΄)

ΔΕΥΤΕΡΑ 18 ΜΑΪΟΥ 2015 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)

ΚΕΙΜΕΝΟ

Εμείς και οι αρχαίοι χώροι θέασης και ακρόασης

Οι χώροι θέασης και ακρόασης που δημιούργησε η ελληνική αρχαιότητα αποτελούν για πολλούς λόγους μιαν από τις πιο σημαντικές ομάδες μνημείων της πολιτισμικής μας κληρονομιάς.

Πρώτα απ' όλα, γιατί οι χώροι αυτοί, ως τόποι μαζικής συγκέντρωσης, για θρησκευτικούς, πολιτικούς ή ψυχαγωγικούς σκοπούς, εκφράζουν στην αρχιτεκτονική με τον προφανέστερο τρόπο τη δημοκρατική αντίληψη για τη ζωή και την έντονη αίσθηση κοινότητας που χαρακτήρισε τον αρχαίο βίο. Τα σχετικά αρχιτεκτονικά σχήματα εκείνης της δημιουργίας (θέατρα, βουλευτήρια κλπ.) εξακολουθούν μέχρι σήμερα να εξυπηρετούν ανάλογες δραστηριότητες.

Ένας δεύτερος λόγος για την ιδιαίτερη σημασία αυτών των χώρων είναι ότι το θέαμα και ο λόγος πουαναπτυσσόταν μέσα σ' αυτούς, ιδιαίτερα το ψυχαγωγικό θέαμα, με την πραγματική έννοια της ψυχαγωγίας, της αγωγής της ανθρώπινης ψυχής, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κοινωνικά πολιτισμικά αγαθά. Από τη γέννηση του δράματος στους χώρους λατρείας της αρχαίας Ελλάδας μέχρι και σήμερα ο λόγος και η δράση που εκτυλίσσεται μέσα σε θεατρικούς χώρους παράγουν πολιτισμό.

Και ένας τρίτος λόγος είναι ότι στο χώρο της Μεσογείου, και ιδιαίτερα στην Ελλάδα, σώζονται σε μεγάλο αριθμό οι χώροι στους οποίους ασκήθηκε από την εποχή της διαμόρφωσής της η θεατρική δημιουργία. Οι χώροι αυτοί, περισσότερο από όσο όλα τα άλλα κατάλοιπα του παρελθόντος, ασκούν στη σύγχρονη κοινωνία αλλά και τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία, μιαν ιδιαίτερη πρόκληση επαφής του παρόντος με το παρελθόν,

επειδή προσφέρονται κατ' εξοχήν για χρησιμοποίησή τους με την ίδια λειτουργία για την οποία σχεδιάστηκαν. Αυτή η επαφή του παρόντος με το παρελθόν, όχι μόνο των ειδικών αλλά και του ευρύτερου κοινού, είναι μια βασική επιδίωξη της σύγχρονης αρχαιολογίας, η οποία βλέπει τη δικαίωσή της στη βίωση από την κοινωνία του ιστορικού περιεχομένου και του μηνύματος ζωής των μνημείων. Αλλά και από την άλλη πλευρά, η βίωση των μνημείων και η ένταξή τους στη ζωή εξελίσσεται από τάση σε απαίτηση της σύγχρονης κοινωνίας.

Η επιδίωξη της συνάντησης της σύγχρονης δημιουργικότητας και των διαμορφωμένων από το δημιουργικό παρελθόν σχημάτων θεατρικών χώρων, που εξυπηρετεί την παραπάνω απαίτηση, θέτει, βέβαια, προβλήματα, αφού τα αρχαία θέατρα και οι άλλοι χώροι θέασης, όπως τα ωδεία, τα στάδια κλπ., είναι πλέον μνημεία, όλα με μικρότερες ή μεγαλύτερες φθορές και καταπονήσεις. Τα περισσότερα μάλιστα σώζονται αποσπασματικά, μέχρι σημείου αδυναμίας αναβίωσης και εξυπηρέτησης της κατά προορισμόν λειτουργίας τους.

Τα προβλήματα αυτά δεν πρέπει, βέβαια, με κανέναν τρόπο να οδηγούν σε αρνητική τοποθέτηση για τη σύγχρονη χρήση των κατάλληλων για τη δραστηριότητα αυτή μνημείων. Η επαφή του κοινού με τα μνημεία, και ιδιαίτερα στην περίπτωση αυτή η βίωση από το ευρύ κοινό σύγχρονων προβληματισμών και καλλιτεχνικών εκφράσεων μέσα από το ιστορικό περιβάλλον, είναι ο καλύτερος και αποτελεσματικότερος τρόπος προσέγγισης και οικείωσης της πολιτισμικής μας κληρονομιάς. Αλλά είναι, παράλληλα, και ο δραστικότερος τρόπος δημιουργίας στην ευρύτερη κοινωνία συνείδησης εκτίμησης και προστασίας των μνημείων

μας.

Η καταγραφή όλων των μνημείων αυτών -των πολύ ή λιγότερο γνωστών, των

εντοπισμένων αλλά μη ερευνημένων αλλά και εκείνων των οποίων γνωρίζουμε ακόμη την

ύπαρξη μόνο από αρχαίες μαρτυρίες- με όλα τα δεδομένα τους, δηλαδή την ιστορία τους, τα χαρακτηριστικά τους, την κατάστασή τους και τις δυνατότητες χρήσης ή απλής ανάδειξής τους, θα προσφέρει ένα πολύ σημαντικό εργαλείο στη συστηματικότερη διαχείριση αυτού του πλούτου.

Η όσμωση¹ αρχαιολόγων, ανθρώπων του θεάτρου, παραγόντων της τοπικής

αυτοδιοίκησης και άλλων διανοητών είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει ένα πολύ καλό κλίμα για μια κοινή προσπάθεια ισορροπημένης και συνετής προσέγγισης του είδους αυτού των μνημείων.

Η καλλιέργεια, εξάλλου, με διάφορες εκδηλώσεις στο ευρύτερο κοινό της τάσης αυτής

απέναντι στα μνημεία θα αποτελέσει ουσιαστική θετική συμβολή, αφενός, στην ολοκληρωμένηπροστασία τους (ενεργητική προστασία και από το ευρύ κοινό) και, αφετέρου, στη δημιουργική βίωση των αρχαίων χώρων θέασης.

Β. Λαμπρινουδάκης, «Εμείς και οι αρχαίοι χώροι θέασης και ακρόασης», στον συλλογικό τόμο«Διάζωμα» κίνηση πολιτών για την ανάδειξη των αρχαίων θεάτρων, Εκδόσεις Διάζωμα 2009 (Διασκευή).

A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε

( 1 0 0 - 1 2 0 λ έ ξ ε ι ς ) .

Μονάδες 25

Β 1 . Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε , σύμφωνα με το κείμενο , τις παρακάτω διαπιστώσεις, γράφοντ α ς σ τ ο τ ε τ ρ ά δ ι ό σ α ς , δ ί π λ α σ τ ο γ ρ ά μ μ α π ο υ α ντ ι σ τ ο ι χ ε ί σ ε κ ά θ ε π ρ ό τ α σ η , τ η λ έ ξ η Σ ω σ τ ό , α ν η π ρ ό τ α σ η ε ί να ι σ ω σ τ ή , ή τ η λ έ ξ η Λ ά θ ο ς , α ν η π ρ ό τ α σ η ε ί να ι λ α νθ α σ μ έ νη :

α. Ο συ γγρ αφέ α ς συ σ χετί ζει του ς αρ χαί ου ς θε ατ ρικο ύ ς χώρ ου ς με τη δ ημο κρ ατία .

β . Ο συ γγρ αφ έα ς θ εωρ εί το α ρ χαίο θέ ατρο δια σκέδα ση και όχι πρ α γμα τική ψυ χα γωγία .

γ . Κ ατ ά το ν σ υ γγρα φέ α , δε ν θ α πρ έπει σήμε ρα να γί νο ντ αι θε ατ ρικέ ς πα ρα στά σει ς σ τα αρ χαί α θ έατ ρα .

¹ ό σ μ ω σ η ή ώ σ μ ω σ η : ( μ τ φ . ) η α λ λ η λ ε π ί δ ρ α σ η .

δ . Ο συ γγρ αφέ α ς δεν θ α συ μφ ωνού σε μ ε τη δι ορ γά νωσ η σύ γχρο νων μ αθη τικών α γώνων ρ ητο ρική ς σ ε έ να αρ χαίο βο υλευτή ριο .

ε. Κ ατ ά τ ο ν σ υγγρ αφέ α , η χρ ήση τ ων α ρ χαίων θε άτρ ων σ ε σύ γχρ ο νες ε κδ ηλώσ εις μ πο ρεί να συ μβά λει στη ν πρ οστ ασί α και α νά δειξ ή τ ου ς .

Μ ο ν ά δ ε ς 10

Β 2 . α ) Ν α β ρ ε ί τ ε το υς τ ρ ό π ο υς α νά π τ υ ξ η ς τ η ς έ β δ ο μ η ς π α ρ α γρ ά φο υ τ ο υ κ ε ι μ έ νο υ ( Η καταγραφή … αυτού του πλούτου) κ α ι να δ ι κ α ι ο λ ο γ ή σ ε τ ε τ η ν α π ά ντ η σ ή σ α ς .

Μ ο ν ά δ ε ς 4

β ) Ν α α ντ ι κ α τ α σ τ ή σ ε τ ε τ ι ς δ ι α ρ θ ρ ω τ ι κέ ς λ έ ξ ε ι ς - ε κ φ ρ ά σ ε ι ς μ ε ά λ λ ε ς

( λ έ ξ ε ι ς - ε κ φ ρ ά σ ε ι ς ) π ο υ να δ ι α τ η ρ ο ύ ν τ η σ υ νο χ ή τ ο υ κ ε ι μ έ νο υ :

Π ρώτα απ' όλα ( σ τ η δ ε ύ τ ε ρ η π α ρ ά γ ρ α φ ο )

π α ρ ά λ λ η λ α ( σ τ η ν έ κ τ η π α ρ ά γ ρ α φ ο )

ε ξ ά λ λ ο υ ( σ τ η ν έ να τ η π α ρ ά γ ρ α φ ο ) .

Μ ο ν ά δ ε ς 6

Β 3 . α) Ν α γ ρ ά ψ ε τ ε έ να σ υ ν ώ νυ μ ο γ ι α κ α θ ε μ ι ά α π ό τ ι ς π α ρ α κ ά τ ω λ έ ξ ε ι ς τ ο υ κ ε ι μ έ νο υ :

ε κ τ υ λ ί σ σ ε τ α ι , κατάλοιπα, ε π ι δ ί ω ξ η , π ρ ο σ έ γ γ ι σ η ς , ο λ ο κ λ η ρ ω μέ ν η .

Μ ο ν ά δ ε ς 5

β) Ν α γ ρ ά ψ ε τ ε έ να α ντ ώ νυ μ ο γ ι α κ α θ ε μ ι ά α π ό τ ι ς π α ρ α κ ά τ ω λ έ ξ ε ι ς τ ο υ κ ε ι μ έ νο υ :

α ν α π τ υ σ σ ό τ α ν , δ ρ ά σ η , ε ρ ε υ ν η μ έ ν ω ν , γνω ρ ί ζ ο υ μ ε , α ν ά δ ε ι ξ η ς .

Μ ο ν ά δ ε ς 5

Β 4 . α) Ν α α ι τ ι ο λ ο γ ή σ ε τ ε τ η χ ρ ή σ η τ η ς δ ι π λ ή ς π α ύ λ α ς στ ην π α ρ α κ ά τ ω π ε ρ ί π τ ω σ η :

-των πολύ … αρχαίες μαρτυρίες- ( σ τ η ν έ β δ ο μ η π α ρ ά γ ρ α φ ο ) .

Μ ο ν ά δ ε ς 2

β) Π ο ι ο ρ η μ α τ ι κ ό π ρ ό σ ω π ο κ υ ρ ι α ρ χ ε ί σ τ ο κ ε ί μ ε νο ; Ν α δ ι κ α ι ο λ ο γ ή σ ε τ ε τ η ν ε π ι λ ο γ ή τ ο υ σ υ γ γ ρ α φ έ α .

Μ ο ν ά δ ε ς 3

Γ 1 . Σ ε ομι λία πο υ θ α ε κφωνή σετε σε η μερί δα τ ου Δήμου σα ς με θέ μα

« Προσ τασί α και α ξιο ποίη ση τη ς πο λιτισ μικής μα ς κλη ρο νομι ά ς», να ε κθ έσετ ε τι ς α πό ψει ς σα ς (500 -600 λέ ξει ς) σ χετι κά με :

α ) το υ ς λόγου ς γι α του ς ο ποί ου ς πρέ πει το ευ ρύ κοι νό να πλησι άσει και να γνωρ ίσει το υ ς χώρου ς και τ α μ νημ εία τ η ς πο λιτισμι κή ς μ ας κλη ρο νο μιά ς και

β ) τι ς δρ αστ ηρι ότητε ς με τι ς οποίε ς οι πο λίτε ς και ει δικό τε ρα οι νέοι θα ε ξοι κειωθού ν με αυτά .

Μ ο ν ά δ ε ς 40

Ο Δ Η Γ Ι Ε Σ ( γ ι α τ ο υ ς ε ξ ε τ α ζ ο μ έ ν ο υ ς )

1. Σ τ ο ε ξ ώ φ υ λ λ ο να γ ρ ά ψ ε τ ε τ ο ε ξ ε τ α ζ ό μ ε νο μ ά θ η μ α . Σ τ ο ε σ ώ φ υ λ λ ο π ά νω - π ά νω να σ υ μ π λ η ρ ώ σ ε τ ε τ α α τ ο μ ι κ ά σ τ ο ι χ ε ί α μ α θ η τ ή . Σ τ η ν α ρ χ ή τ ω ν α π α ντ ή σ ε ώ ν σ α ς να γ ρ ά ψ ε τ ε π ά ν ω - π ά ν ω τ η ν η μ ε ρ ο μ η νί α κ α ι τ ο ε ξ ε τ α ζ ό μ ε νο μ ά θ η μ α . Ν α μ η ν α ν τ ι γ ρ ά ψ ε τ ε τ α θ έ μ α τ α σ τ ο τ ε τ ρ ά δ ι ο κ α ι ν α μ η γ ρ ά ψ ε τ ε π ο υ θ ε νά σ τ ι ς α π α ν τ ή σ ε ι ς σ α ς τ ο ό νο μ ά σ α ς .

2. Να γρά ψετ ε το ο νομ ατε πώνυμό σα ς στο πά νω μ έρο ς τ ων φ ωτο α ντιγρά φ ων , α μέσ ως μό λις σ α ς πα ρα δοθο ύ ν. Τυχ όν σημειώ σεις σας π άνω στ α θέ ματ α δ εν θα βαθμολ ογ ηθούν σε κ αμί α π ερ ίπ τω ση . Κ α τ ά τ η ν α π ο χ ώ ρ η σ ή σ α ς , να π α ρ α δ ώ σ ε τ ε μ α ζ ί μ ε τ ο τ ε τ ρ ά δ ι ο κ α ι τ α φ ω τ ο α ντ ί γ ρ α φ α .

3. Ν α α π α ντ ή σ ε τ ε σ τ ο τ ε τ ρ ά δ ι ό σ α ς σ ε ό λ α τ α θ έ μ α τ α μ ό ν ο μ ε μ π λ ε ή μ ό ν ο

μ ε μ α ύ ρ ο σ τ υ λ ό μ ε μ ε λ ά νι π ο υ δ ε ν σ β ή νε ι .

4. Κ ά θ ε α π ά ντ η σ η τ ε κ μ η ρ ι ω μ έ νη ε ί να ι α π ο δ ε κ τ ή .

5. Δ ι ά ρ κ ε ι α ε ξ έ τ α σ η ς : τ ρ ε ι ς ( 3 ) ώ ρ ε ς μ ε τ ά τ η δ ι α νο μ ή τ ω ν φ ω τ ο α ντ ι γ ρ ά φ ω ν.

6. Χ ρ ό ν ο ς δ υ ν α τ ή ς α π ο χ ώ ρ η σ η ς : 1 0 . 0 0 π . μ .

Σ ΑΣ Ε Υ Χ Ο Μ ΑΣ Τ Ε K ΑΛ Η Ε Π Ι Τ Υ Χ Ι Α Τ Ε Λ Ο Σ Μ Η Ν Υ Μ ΑΤ Ο Σ

ΠΗΓΗ : "   http://www.pelop.gr   "