Η ΑΦΙΞΗ ΤΟΥ Ι. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (12/23 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1828)

Μία λησμονημένη επέτειος*

Ημερομηνία: 6 Ιανουαρίου 2016, 22:29 Κατηγορία: Άρθρα

 

του Χαράλαμπου Στεργιούλη
Φιλολόγου-Δρ. Βυζαντινής Φιλολογίας Α.Π.Θ.

Στις 2 Απριλίου 1827 η Γ΄ Εθνική Συνέλευση των Ελλήνων με το ψήφισμα υπ’ αριθμόν Στ΄, επικύρωνε επίσημα την εκλογή του Ιωάννη Καποδίστρια ως Κυβερνήτη της Ελλάδας: «Ο Κόμης Ιωάννης Καποδίστριας εκλέγεται παρά της συνελεύσεως ταύτης επ’ ονόματι του Ελληνικού Έθνους, Κυβερνήτης της Ελλάδος και εμπιστεύ¬εται την νομοτελεστικήν αυτής εξουσίαν». Ο Καποδίστριας, ευρισκόμενος στο Βερολίνο, διάβασε σε κάποια εφημερίδα την είδηση της εκλογής του και ζήτησε από τον Eynard, τον Ελβετό τραπεζίτη φίλο του, να την επιβεβαιώσει ή να την διαψεύσει. Ταυτόχρονα ανεχώρησε για την Πετρούπολη. Στην Πετρούπολη έπρεπε να λύσει το πρώτο μεγάλο πρόβλημα που ανέκυπτε με την εκλογή του, να πείσει, δηλαδή, τον τσάρο Νικόλαο να αποδεχθεί την παραίτησή του από το ρωσικό Υπουργείο των Εξωτερικών.

Ο τσάρος Νικόλαος, όμως, αντί να εγκρίνει την παραίτησή του, του ζήτησε να αναλάβει εκ νέου τα καθήκοντά του στο Υπουργείο των Εξωτερικών. Ο Καποδί¬στριας αρνήθηκε την τιμή και απάντησε θαρραλέα στον Νικόλαο: «Εάν δεν δεχθώ την εκλογή μου και η Ελλάς γονατίσει, τι θα πουν για μένα; Να ένας άνθρωπος, που θα μπορούσε να τη σώσει και προτίμησε μια λαμπρή θέση στη Ρωσία από τη σωτηρία της πατρίδας του και την άφησε να χαθεί.» Τελικά μετά από επίμονες προσπάθειες ο τσάρος Νικόλαος υπέγραψε το πολυπόθητο κείμενο της παραίτησης την 1η Ιουλίου 1827.

Το πρωινό της 15ης Ιουλίου ο Καποδιστριας αναχωρεί από την Πετρούπολη και ξεκινά το ταξίδι του προς το Λονδίνο και το Παρίσι. Κύριος σκοπός του ταξιδιού του να εξασφαλίσει την ηθική, αλλά και οικονομική στήριξη των δύο μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων, της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας αντίστοιχα. Η υποδοχή στο Λονδίνο, όταν έφθασε στις 15 Αυγούστου, ήταν ψυχρή. Έξι βδομάδες παρέμεινε στο Λονδίνο παλεύοντας για τα ελληνικά δίκαια. Οι Άγγλοι ήταν αρκετά καχύποπτοι απέναντι στον Κυβερνήτη, γιατί τον θεωρούσαν όργανο της ρωσικής πολιτικής. Στο Παρίσι έφθασε στις 16 Σεπτεμβρίου και παρέμεινε έναν περίπου μήνα, αναπτύσσοντας μεγάλη διπλωματική δραστηριότητα. Η υποδοχή που του επιφύλαξαν οι Γάλλοι, ήταν γενικά πιο φιλική και αυθόρμητη.

Στις 10 Οκτωβρίου ο Καποδίστριας θα φύγει από το Παρίσι για τη Γενεύη και στη συνέχεια για το Τορίνο. Στο Τορίνο πληροφορήθηκε την επιτυχή έκβαση της ναυμαχίας του Ναβαρίνου. Τελικά, στις 8 Νοεμβρίου θα φθάσει από το Τορίνο στο λιμάνι της Αγκώνα ελπίζοντας πως το αγγλικό πολεμικό πλοίο που θα τον μετέφερε στην Ελλάδα θα ήταν ήδη αγκυροβολημένο στο λιμάνι. Οι Άγγλοι είχαν φροντίσει να παραχωρήσουν πλοίο του πολεμικού τους στόλου για τη μεταφορά του νέου Κυβερνήτη, επειδή έβλεπαν και σ’ αυτήν τους την ενέργεια μια καλή ευκαιρία επιρροής της Μεγάλης Βρετανίας στα ελληνικά πράγματα.

Το αγγλικό πολεμικό όμως δεν είχε φθάσει στο λιμάνι. Οι Άγγλοι καθυστερούσαν αδικαιολόγητα την αποστολή του. Δέκα μέρες πριν τα Χριστούγεννα, η αγγλική κορβέτα «Wolf» αγκυροβόλησε στο λιμάνι του Αγκώνα. Ανήμερα της Πρωτοχρονιάς η κορβέτα απέπλευσε. Τα ξημερώματα της 6ης Ιανουαρίου η κορβέτα που μετέφερε τον Κυβερνήτη, συνάντησε κοντά στις αλβανικές ακτές το αγγλικό πολεμικό «Warspite». Εκεί έπρεπε να γίνει μετεπιβίβαση επιβατών και αποσκευών. Στον Καποδίστρια δεν άρεσε καθόλου η συγκεκριμένη ενέργεια των Άγγλων. Γράφει στον αδερφό του Βιάρο: «αχθεινόν ήτον το Αγκώνειον τεσσαρακονταήμερόν μου, και αλγεινή η ανάγκη καθ’ ην μετεπέρασα από εν πλοίον εις το άλλον, εν μέση θαλάσση και κατενώπιον της γενεθλίου μου γης». Οι Άγγλοι αποδεικνύονταν εξαιρετικά ανάλγητοι. Όχι μόνο αρνήθηκαν να τον μεταφέρουν για λίγο στην Κέρκυρα, για να προσκυνήσει στους τάφους των γονέων του, αλλά και τον υποχρέωσαν μεσοπέλαγα να αλλάξει πλοίο.

Το «Warspite» τον μετέφερε στην Μάλτα, όπου και παρέμεινε μέχρι τις 2 Ιανουαρίου του 1828. Στις 6 Ιανουαρίου το Warspite έμπαινε στο λιμάνι του Ναυπλίου κι όχι στην Αίγινα, έδρα της Προσωρινής Ελληνικής Κυβερνήσεως, λόγω θαλασσοταραχής. Την επόμενη μέρα οι αρχές του τόπου ανέβηκαν στο πλοίο, για να καλωσορίσουν τον Κυβερνήτη.

Την Κυριακή 8 Ιανουαρίου του 1828 παρακολούθησε τη δοξολογία στο ναό του αγίου Γεωργίου και την επόμενη απέπλευσε για την Αίγινα. Στις 12 Ιανουαρίου οι αρχές και ο λαός της Αίγινας υποδέχονταν επίσημα τον Κυβερνήτη. Παρόντα ήταν και τα πλοία των τριών Μεγάλων Δυνάμεων. Στην προκυμαία της Αίγινας πραγματοποιήθηκε η έπαρση της ελληνικής σημαίας και στη συνέχεια ο Καποδίστριας με «χαρίεν αλλά σοβαρόν ύφος και βάδισμα» κατευθύνθηκε στο μητροπολιτικό ναό της Αίγινας για την επίσημη δοξολογία. Κατά τη διάρκεια της δοξολογίας ο Καποδίστριας αρνήθηκε να ανέβει στον υπερυψωμένο θρόνο που είχαν ετοιμάσει για το πρόσωπό του, και στάθηκε όρθιος ανάμεσα στον κόσμο. Όρθιος άκουσε και τον πανηγυρικό της ημέρας που εκφώνησε ο λόγιος Θεόφιλος Καΐρης.

Ο Θεόφιλος Καΐρης στον πανηγυρικό του ζητά αφενός από τους Έλληνες να χαρούν, γιατί η ημέρα της υποδοχής του Καποδίστρια είναι μία ξεχωριστή, για το Έθνος, ημέρα. Είναι ξεχωριστή «διότι παύουσιν εις το εξής τα δεινά μας διότι θέλομεν ιδεί την δικαιοσύνην ισχύουσαν, τους νόμους ενεργουμένους, την κακίαν τιμωρουμένην, την αρετήν βραβευομένην, και εν γένει την πατρίδα ευνομουμένην και ευδαιμονούσαν εις τα έσω, τροπαιούχον και θριαμβεύουσαν εις τα έξω, την πίστιν όχι πενθούσαν, αλλά λαμπροφορούσαν και χαίρουσαν». Ζητά δε αφετέρου από τον Κυβερνήτη να πολιτευθεί κατά τέτοιον τρόπο «ώστε να παύσωσιν αι διχόνοιαι, να διαλυθώσιν αι φατρίαι, να ενεργώνται, και να ισχύωσιν οι νόμοι, να ασφαλισθή εκάστου η ζωή, η τιμή, η ιδιοκτησία». Και συνεχίζει ο Καΐρης: «εάν εμπνεύσης την ομόνοιαν, την συμφωνίαν, και την προς την Πατρίδα αγάπην· εάν οδηγήσης τους πολιτικούς της εις τα αληθινά αυτής συμφέροντα, και τους πολεμικούς της εις την αληθινήν αυτής δόξαν· εάν κάμης, ώστε να ευδαιμονή εσωτερικώς ευνομουμένη, και να θριαμβεύωσι τα όπλα της κατά του ασπόνδου εχθρού της, να μένη ασάλευτος και ακλόνητος η ανεξαρτησία της, άθικτος η αυτονομία της,» τότε είναι σίγουρο πως το όνομά του θα χαραχθεί με χρυσά γράμματα στο βιβλίο της Ιστορίας. Έναν τέτοιο ηγέτη περίμεναν οι Έλληνες πως θα τους κυβερνούσε μετά τον αγώνα της Ανεξαρτησίας, έναν τέτοιο ηγέτη σκιαγραφούσε και ο Θεόφιλος Καΐρης.

Ο Γολγοθάς του Καποδίστρια είχε ήδη ξεκινήσει. Ήξερε πως το έργο που αναλάμβανε, ήταν δύσκολο. Δεν λύγισε όμως ούτε μία στιγμή. Σήκωσε το Σταυρό του μέχρι το τέλος. Δεν υπολόγισε ούτε την ίδια του τη ζωή, προκειμένου να υπηρετήσει το εθνικό και μόνον συμφέρον. Έτσι τρία χρόνια αργότερα, στις 27 Σεπτεμβρίου 1831, ο Καποδίστριας δεχόταν την άνανδρη δολοφονική επίθεση του Κωνσταντή και του Γιώργη Μαυρομιχάλη, κι άφηνε την τελευταία του πνοή έξω από την εκκλησία του αγίου Σπυρίδωνος στο Ναύπλιο, χωρίς να προλάβει να ολοκληρώσει το ιερό έργο της ανόρθωσης της Ελλάδας.

Βιβλιογραφία
•Ελένη Κούκου, Ιωάννης Καποδίστριας, ο άνθρωπος-ο Ευρωπαίος διπλωμάτης 1800-1828, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 200515.

•Παναγιώτης Πασπαλιάρης, Ο Ιωάννης πίσω από τον Καποδίστρια, [σειρά: Ηγέτες], εκδ. Η Καθημερινή, Αθήνα 2014

ΠΗΓΗ : "  ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΜΟΥΝΤΖΟΥΡΗΣ

smountzouris@gmail.com   "