Αποτελούν αποκλειστικά ελληνική πραγματικότητα εδώ και πάνω από εκατό χρόνια. Συναντώνται σχεδόν σε κάθε γωνιά των πόλεων. Γράφτηκε μέχρι και τραγούδι, που έγινε σουξέ από τον αξέχαστο Στράτο Διονυσίου. Ο λόγος για τα περίπτερα και τους συμπαθείς περιπτεράδες. Η ιστορία τους άνθησε μετά το 1912...
Εκατοντάδες πακέτα με τσιγάρα, εφημερίδες και χιλιάδες προϊόντα μικρής αξίας συγκεντρωμένα και στοιχισμένα σε χώρο ενός έως δύο τετραγωνικών μέτρων. Αραγε ποιος γεωμέτρης μπορούσε να το φανταστεί;
Τα περίπτερα είναι κομμάτι της ζωής μας. Καθημερινά όλοι σταματάμε στο πρώτο περίπτερο που θα βρούμε για να ψωνίσουμε ή για να ζητήσουμε από τον περιπτερά μια χρήσιμη πληροφορία, όπως για παράδειγμα «που είναι ο τάδε δρόμος». Ενίοτε ο περιπτεράς είναι ο αυτόπτης μάρτυρας. Είναι συνήθως εκείνος που είδε πρώτος το τροχαίο ή τη ληστεία. Είναι σχεδόν η πρώτη καλημέρα που θα ακούσεις και εκείνος στον οποίο, μόλις τον γνωρίσει, θα «κουτσομπολέψεις» για όσα συμβαίνουν στη γειτονιά σου. Ενίοτε γνωρίζει καλύτερα τα θέματα της επικαιρότητας από τον καθένα. Εχει άποψη καθώς ξεφυλλίζει οπωσδήποτε τις εφημερίδες και τα περιοδικά.
Οι παλιοί περιπτεράδες έχουν να σου διηγηθούν απίστευτες ιστορίες. Στα μικρά ξύλινα κουβούκλιά τους έχουν παίξει ξεκαρδιστικούς ρόλους παλιοί ηθοποιοί, όπως ο Θανάσης Βέγγος, ο Νίκος Σταυρίδης, ο Μίμης Φωτόπουλος κ.ά.
Τους περιπτεράδες της Πάτρας συνάντησε η «ΠτΚ» μέσα από το οδοιπορικό της σε διάφορα σημεία της πόλης. Είναι αυτοί που καθημερινά μοιράζουν την εφημερίδα «Πελοπόννησο» για να φτάσει στα χέρια σας.
Μιλήσαμε με τους ανθρώπους που τα δουλεύουν και αποτυπώσαμε τις ιδιαιτερότητες και τα προβλήματα του επαγγέλματος του περιπτερά, αλλά και τις δυσκολίες που έφερε η κρίση στον κλάδο. Στην Πάτρα σήμερα λειτουργούν πλέον 120 περίπτερα, από τα συνολικά 250 που υπήρχαν τα προηγούμενα χρόνια.
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Η ιδιοκτησία περιπτέρου αποτελούσε πριν από έναν αιώνα δικαίωμα μόνο των αναπήρων πολέμου, στους οποίους η Πολιτεία, μην μπορώντας να καταβάλει κανονική σύνταξη, παραχώρησε το δικαίωμα εκμετάλλευσης, προκειμένου να δοθεί λύση στο βιοποριστικό τους πρόβλημα. Στη συνέχεια επεκτάθηκε σε αναξιοπαθούντες και πολύτεκνους, αλλά με τον καιρό δόθηκε η δυνατότητα σε πολίτες να μισθώνουν και να εκμεταλλεύονται περίπτερα, με αποτέλεσμα το είδος αυτό επιχείρησης να αποτελέσει λύση επαγγελματικής αποκατάστασης για αρκετούς ανέργους. Δημιουργήθηκε έτσι το επάγγελμα του περιπτερά και οι μικροεπιχειρήσεις αυτές είναι μισθωμένες στη συντριπτική τους πλειονότητα.
«Στην Πάτρα, η αποβιομηχάνιση, με το κλείσιμο των εργοστασίων ΑΒΕΞ, Κρητικός, ΜΙΣΚΟ, Πειραϊκή Πατραϊκή κ.ά., είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μεγάλος αριθμός ανέργων, οι οποίοι επέλεξαν να αναλάβουν για βιοποριστικούς λόγους ένα περίπτερο» μας είπε η Αγγελική Καρπάνου, πρόεδρος του Σωματείου Ιδιοκτητών και Ενοικιαστών Περιπτέρων Αχαΐας.
ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ
Οι περιπτεράδες περνούν πολλές ώρες στον περιορισμένο και συνήθως άβολο χώρο τους. Βάσει νόμου, που ισχύει από το 1987, ένα περίπτερο μπορεί να παραμείνει κλειστό μία φορά ανά 15 ημέρες. Τις υπόλοιπες ημέρες τα ωράρια εργασίας είναι εξαντλητικά. Για να υπάρξει κάποιο μικρό κέρδος, πρέπει να εργάζονται πολλές ώρες. Τα έσοδα συνήθως δεν επαρκούν για την πρόσληψη υπαλλήλου και έτσι το περίπτερο έχει καταστεί οικογενειακή επιχείρηση, με εναλλασσόμενες βάρδιες μεταξύ των μελών της οικογενείας.
Τα τελευταία χρόνια, λόγω και της οικονομικής κρίσης, έχουν αυξηθεί και τα κρούσματα κλοπών. Δεν είναι λίγοι, μάλιστα, αυτοί που κατά καιρούς έχουν απευθυνθεί σε ασφαλιστικές εταιρείες, για να προστατεύσουν το εμπόρευμά τους, αλλά η απάντηση που έχουν λάβει είναι αρνητική. Το ζήτημα της ασφάλειας προκύπτει ακόμα πιο έντονα για γυναίκες που κρατούν περίπτερο κυρίως κατά τις βραδινές ώρες.
Η κρίση «χτυπάει» τα περίπτερα
Μικρά τα περίπτερα, στενά και τα περιθώρια κέρδους. Οι φόροι στα τσιγάρα, η αύξηση των τιμών στα καθημερινά προϊόντα, από σοκολάτες, γαριδάκια μέχρι και τσίχλες έχει ρίξει κατακόρυφα τις πωλήσεις τους.
Από τον Ιανουάριο του 2010, άρχισαν να γίνονται εμφανή, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του «Σωματείου Ενοικιαστών Περιπτέρων Πάτρας», Νικ. Χρόνη, τα πρώτα πλήγματα από την οικονομική κρίση στον κλάδο. «Η μείωση εσόδων είναι συνεχής και αγγίζει το ποσοστό του 40%, πράγμα που οδηγεί πολλούς σε «λουκέτο», υπογραμμίζει ο Νίκος Λαζανάς, μέλος του Σωματείου, ο οποίος μάλιστα, όπως μας είπε, προ μηνών κατέβασε ρολλά!
Το πρόβλημα, όπως ισχυρίζονται ιδιοκτήτες αλλά και ενοικιαστές περιπτέρων, ξεκίνησε από τις αλλεπάλληλες αυξήσεις του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα είδη καπνού, η οποία προκάλεσε απώλεια κέρδους της τάξεως του 60%. Επιπρόσθετα, η απελευθέρωση της πώλησης καπνικών προϊόντων και από τα σούπερ-μάρκετ, χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως η χαριστική βολή για τους περιπτεράδες.
Το ποσοστό κέρδους από τα τσιγάρα έχει πέσει στο 3%. Σήμερα το καθαρό κέρδος φτάνει έως τα 18 λεπτά το πακέτο, από 30 έως 35 λεπτά που ήταν το 2009.
Ετσι, από τη μια μειώθηκαν τα ποσοστά κέρδους, από την άλλη αυξήθηκαν οι λογαριασμοί ΔΕΚΟ, το ΦΠΑ και μαζί τα ενοίκια έχουν «γονατίσει» τους περιπτεράδες.
«ΑΣΤΕΙΟΣ & ΠΡΟΧΕΙΡΟΣ» ΤΟ ΝΕΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟ ΤΩΝ ΠΕΡΙΠΤΕΡΩΝ
Η «ΠτΚ» ζήτησε ένα σχόλιο για τον χωροταξικό σχεδιασμό της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής του Δήμου Πατρέων, που δημοσιεύθηκε προ δύο εβδομάδων και ορίζει τις σχολάζουσες, αλλά και τις νέες θέσεις περιπτέρων. Ο αντιπρόεδρος του Σωματείου χαρακτήρισε «αστεία και πρόχειρη» την εισήγηση της Επιτροπής. «Ο Δήμος δεν έχει ιδέα και φαίνεται πως έχει μπερδευτεί με τον νόμο. Το σχέδιο αυτό είχε καταρτιστεί ήδη από το 2009 επί δημαρχίας Ανδρέα Φούρα και δεν έχει καμία λογική. Τα σημεία στα οποία προβλέπεται δημιουργία νέων περιπτέρων δεν παρουσιάζουν στην πλειονότητά τους κανένα εμπορικό ενδιαφέρον. Η νομοθεσία «μπάζει» και δεν διευκρινίζεται ποιος θα πληρώσει για όλα αυτά, τη στιγμή που ένα κουβούκλιο στοιχίζει 10.000 ευρώ. Ο Δήμος αποφασίζει και διατάσσει, γι' αυτό ως Σύλλογος θα επιδιώξουμε συνάντηση για διευκρινίσεις».
ΑΝΝΑ ΜΠΑΣΙΛΑΡΗ
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΛΑΜΠΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου